Άρης Δημοκίδης, Το πρωτοχρονιάτικο διαστημόπλοιο

Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2010 (από 5 ετών)

Κάθε χρόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο Αϊ-Βασίλης αναθέτει σε έναν από τους ταράνδους του να ανακαλύψει ποια είναι τα πιο φρόνιμα παιδιά του κόσμου για να τους χαρίσει ως επιβράβευση ένα φαντασμαγορικό τουρ σε γη και ουρανό, μετατρέποντας την πολυκατοικία τους σε διαστημόπλοιο. Ο τάρανδος φέτος τα θαλασσώνει, κι αντί να βάλει πλώρη για το σπίτι των πιο φρόνιμων παιδιών, μπερδεύεται και καταλήγει σε μια πολυκατοικία στην οποία κατοικούν, από πάνω μέχρι κάτω, τα πιο άτακτα παιδιά του κόσμου! Αντιλαμβάνεστε, φαντάζομαι, τι γίνεται άπαξ και οι ζωηροί αυτοί πιτσιρικάδες απογειώνονται μαζί με ολόκληρη την πολυκατοικία τους… Ρημάζουν ό,τι βρεθεί στο πέρασμά τους, όπου κι αν προσγειωθούν σπέρνουν την καταστροφή. Τσουνάμι κανονικό. Από τα χέρια τους δε γλιτώνει ούτε ο πλανήτης του χριστουγεννιάτικου δέντρου, ούτε η γενειάδα του Αϊ-Βασίλη, ούτε οι δύσμοιροι οι τάρανδοι. Τα παιδιά βέβαια, κάποια στιγμή, και αφού έχουν καταστρέψει τα πάντα, αντιλαμβάνονται το λάθος τους. Και κάπου εκεί μπαίνει στη μέση ο Αϊ-Βασίλης, ο οποίος παραδέχεται ότι για την άσχημη συμπεριφορά τους φταίει κι ο ίδιος: πιστεύοντας ότι ποτέ δε θα άλλαζαν, δεν τους έχει χαρίσει ούτε μια καλή κουβέντα, ούτε ένα τοσοδά παιχνίδι. Γι’ αυτό και αποφασίζει να αλλάξει στάση απέναντί τους δείχνοντας έμπρακτα την αγάπη του. Πράγματι, η καλοσύνη και η γενναιοδωρία του αγίου θα είναι η αφετηρία για τη ριζική μεταστροφή του χαρακτήρα των πέντε άτακτων φίλων!

Διασκεδαστική ιστορία, που μέσα από τη φαινομενική απλότητα και την παιδική της αφέλεια θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα: Υπάρχουν καλά και κακά παιδιά; Κι αν όχι, τότε τι φταίει και μερικά από αυτά είναι πιο άτακτα από τα άλλα; Μήπως η αυστηρότητα και η τιμωρητική στάση των γονιών τους, οι οποίοι πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο θα βάλουν τα βλαστάρια τους «στον ίσιο δρόμο»; Στο βιβλίο μας, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι οι γονείς των πέντε άτακτων παιδιών τα μαλώνουν, δεν τους κάνουν δώρα και τα στέλνουν νωρίς για ύπνο. Τους έχουν μάλιστα πει τόσες φορές ότι είναι άτακτα ώστε κι εκείνα με τη σειρά τους έχουν αποδεχτεί πλήρως αυτό το ρόλο. Το πρόβλημα βέβαια με την τιμωρία και τη μομφή είναι ότι παγιώνουν στη συνείδηση του παιδιού μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό του, πείθοντάς το ότι, αφού δεν του αξίζει καλύτερη αντιμετώπιση, δεν έχει κανένα λόγο να βελτιωθεί αλλάζοντας συμπεριφορά. Κι έτσι, το πρόβλημα διαιωνίζεται.

Αυτό που είναι κάπως στενάχωρο στο βιβλιαράκι μας είναι πως ακόμα κι ο Αϊ-Βασίλης έχει πέσει στην ίδια παγίδα με τους γονείς, χωρίζοντας τα παιδιά σε φρόνιμα και άτακτα. Πράγμα παράδοξο για τον αγαπημένο άγιο των παιδιών, από τον οποίο θα περίμενε κανείς ίση μεταχείριση προς όλους. Σε τι άραγε να οφείλεται το φάουλ; Σε κούραση; Κεκτημένη ταχύτητα; Υπερβολική τριβή με τις παθογένειες του ανθρώπινου γένους, που τον έχουν κάνει να ενδώσει σε τέτοιες απλοϊκές κατηγοριοποιήσεις; Όπως και να ‘χει, ο Αϊ-Βασίλης είναι αυτός που θα δώσει το ευτυχές τέλος στην ιστορία, αναγνωρίζοντας και τα δικά του λάθη και δίνοντας με τη στάση του ένα καλό μάθημα σε όλους μας, διδάσκοντάς μας πως η ενθάρρυνση, η στήριξη, ο καλός λόγος, η αποσύνδεση του δώρου από την έννοια της επιβράβευσης ή της τιμωρίας βοηθούν το παιδί να πιστέψει στις δυνατότητές του και να γίνει και το ίδιο πιο δοτικό και γενναιόδωρο.

Απλή γλώσσα, διάλογοι και δράση από τον Άρη Δημοκίδη, εκφραστική, πολύχρωμη εικονογράφηση από το Γιώργο Σγουρό. Ένα πρωτοχρονιάτικο βιβλίο που θα διασκεδάσει αλλά και θα προβληματίσει μικρούς και μεγάλους, θυμίζοντας σε όλους ότι τέτοιες μέρες, μέρες αγάπης και συγχώρεσης, οι διαχωρισμοί και οι αποκλεισμοί κάθε λογής πικραίνουν, απομονώνουν, πονάνε. Πολύ περισσότερο όταν αφορούν τη στάση μας απέναντι σε μικρά παιδιά.