Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017

Μαριάννα Κουμαριανού, Ένα ξεχωριστό δώρο



Ζωγραφιές Πωλίνα Παπανικολάου, Εκδόσεις Μίνωας, Αθήνα 2016



Τι γίνεται όταν η κοιλιά της μαμάς φουσκώνει υπερβολικά πολύ και πρέπει να πάει στο μαιευτήριο να γεννήσει το αδερφάκι που με τόση λαχτάρα περιμένεις; Κι άντε και γεννιέται το μωράκι, εσύ τι ξεχωριστό, μοναδικό δώρο θα βρεις να του χαρίσεις; Πόσο πιο ξεχωριστό άραγε μπορεί να είναι από τα εκπληκτικά σουβενίρ του κοσμογυρισμένου παππού σου; Και πόσο πιο ιδιαίτερο από τα δημιουργήματα της χρυσοχέρας γιαγιάς σου; Μήπως καλύτερα να πας μια βόλτα στα μαγαζιά για να βρεις ένα δώρο της προκοπής; Αλλά πόσο μοναδικά κι ιδιαίτερα είναι όλα αυτά τα πανομοιότυπα παιχνίδια και βρεφικά αξεσουάρ που βλέπεις αραδιασμένα στα ράφια; Μήπως τελικά αυτό που αναζητάς βρίσκεται μέσα στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς; Και μήπως πρέπει να βάλεις κι εσύ το χεράκι σου για να το κάνεις αληθινά ξεχωριστό;

Η Μαριάννα Κουμαριανού γράφει ένα βιβλίο για την αξία του μοναδικού δώρου. Αυτού που διαλέγεται με αληθινή αγάπη, έγνοια και φροντίδα για τον παραλήπτη του. Αλλά και για τη χαμένη ομορφιά του χειροποίητου, αυτού που κουβαλάει πάνω του όλη τη δημιουργικότητα, την έμπνευση, τη φαντασία, το ταλέντο, την υπομονή, την επιδεξιότητα, τον χρόνο, το άγγιγμα, ακόμα και τη μυρωδιά του δημιουργού του. Αλλά και που κρύβει στις ατέλειές του όλη τη χαριτωμένη αδεξιότητα εκείνου που το φτιάχνει, προσδίδοντάς του έτσι μοναδικότητα, ένα ιδιαίτερο, προσωπικό στίγμα. Σε μια εποχή που το τυποποιημένο, το βιομηχανικό, το μοδάτο έχει εκπαραθυρώσει το χειροτέχνημα, ο πιτσιρικάς ήρωας του βιβλίου, με το άγχος του να μεταφέρεται τόσο εύγλωττα και παραστατικά χάρη στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση που επιλέγει η συγγραφέας, θα μάθει από τη γιαγιά του, εκπρόσωπο μιας άλλης, ξεχασμένης εποχής, φορέα άλλων ταλέντων, άλλων δεξιοτήτων και νοοτροπιών, ότι ακόμα και με καθημερινά, ίσως κι ευτελή υλικά, μπορεί να δημιουργηθεί το πιο ξεχωριστό και μοναδικό δώρο του κόσμου.

Οι εικόνες της Πωλίνας Παπανικολάου, συνταιριάζοντας έξυπνα πραγματικότητα και φαντασία, άλλοτε μας ταξιδεύουν στους μακρινούς προορισμούς που έχει επισκεφτεί ο παππούς, άλλοτε μας ξεναγούν στη μοναδική συλλογή του από σπάνια αντικείμενα, άλλοτε μας βγάζουν βόλτα στον κήπο και στα μαγαζιά, άλλοτε τρυπώνουν στη φαντασία και στα παιχνίδια του αφηγητή… Τα ζωηρά τους χρώματα και η εναλλαγή τους δεν αφήνουν στιγμή τον αναγνώστη να πλήξει, ντύνοντας όμορφα και ταιριαστά το κείμενο.

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2017

Εύη Γεροκώστα, Μικρά ξυπνήματα



Εικονογράφηση: Πέρσα Ζαχαριά, Εκδόσεις Παρρησία, Αθήνα 2016




Θα μπορούσε να είναι ποίημα. Ή τραγούδι. Είναι ένα όμορφο, μικρό βιβλίο με λέξεις και εικόνες – παιδικό, ενήλικο, δεν ξέρω αν έχει νόημα η διάκριση. Ένα ταξίδι στα χρώματα και στο φως της μέρας που ξυπνά, παρασύροντας μαζί της τον κόσμο. Μια περιπλάνηση στις αποχρώσεις και στις σκιές της νύχτας που, μες στον ύπνο, ξυπνά αισθήσεις κι αισθήματα.

Στο πρώτο μισό του βιβλίου η μέρα καταφτάνει και, με μια σειρά από συνειρμικές κι αναπάντεχες εικόνες, συμπαρασύρει στο διάβα της ολόκληρη τη φύση, σ’ ένα ταξίδι από τον ουρανό στα δέντρα, στη γη, στον υπόγειο κόσμο, στα νερά θαλασσών και ποταμών. Ένα ταξίδι ανεμελιάς και αισιοδοξίας, όπου ακόμα και η βροχή ή η πτώση των φύλλων των δέντρων σκορπούν κατάφαση και ομορφιά. Είναι η ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις, που επαναπροσδιορίζει σημασίες, λειτουργίες και μεγέθη για να οδηγήσει τους πάντες και τα πάντα στη χαρά του ταξιδιού και της χάραξης νέων δρόμων, άλλοτε μυστικών και άλλοτε φανερών. 

Στη μέση του ταξιδιού τα πάντα αλλάζουν. Η μέρα γίνεται νύχτα. Κι όλα βυθίζονται στον ύπνο, καθώς ο ορατός κόσμος, φυλακισμένος μέσα σ’ ένα κοχύλι, γίνεται αίσθηση, ακοή, κατόπιν συναίσθημα. Είναι το πέρασμα από το ορατό κι απτό στο αόρατο και μυστικό. Το αθόρυβο βύθισμα στο εσώτερο είναι μας. Στον κόσμο των ονείρων, των σκέψεων, των αισθημάτων – της αγάπης και της απώλειας, της τρυφερότητας και της θλίψης. Σ’ όλα όσα κλείνει μέσα της μια πάλλουσα ανθρώπινη καρδιά.

Η Γεροκώστα, χρησιμοποιώντας γι' άλλη μια φορά απλά υλικά, αφήνει ελεύθερη τη φαντασία της να περιπλανηθεί στον κόσμο συλλέγοντας στιγμιότυπα και εικόνες που, σε μια ακούραστη σκυταλοδρομία ξυπνημάτων και ύπνων, καταλήγουν να χτίσουν μια άρτια αρχιτεκτονημένη αφήγηση. Μ' έναν ρυθμό που, χάρη στη διαρκή επανάληψη της πρώτης πρότασης κάθε φράσης, μας παραπέμπει σε παιδικό τραγούδι. Κι έχοντας την ευτυχία να υποστηρίζεται από μια εικονογράφηση που ανταποκρίνεται απόλυτα στο πνεύμα του κειμένου της. Απαλά χρώματα, σκιές και λεπτομέρειες από τον κόσμο της φύσης αγκαλιάζουν διακριτικά όσο και ζεστά τα μικρά ξυπνήματα της μέρας, καθώς το φόντο αθόρυβα γλιστρά βήμα βήμα προς τα χρώματα της νύχτας. Κι όταν αυτή πέφτει και τα πάντα χάνονται μέσα στους λαβύρινθους του ύπνου, τα χρώματα γίνονται πιο έντονα, οι αντιθέσεις πιο εμφανείς, με το κόκκινο, το χρώμα της αγάπης, της επιθυμίας, της καρδιάς, να κάνει λιγότερο ή περισσότερο αισθητή την παρουσία του σε όλα τα σαλόνια.

Φτάνοντας στο τέλος της σημερινής ανάρτησης, έχοντας πει ό,τι είχα να πω γι’ αυτό το πανέμορφο βιβλίο, αισθάνομαι ότι το αδικώ κατάφωρα. Μήνες τώρα, κάθε φορά που το πιάνω στα χέρια μου και το ξεφυλλίζω αναζητώντας στις σελίδες του ένα άλλο μονοπάτι μες στην καθημερινότητα αλλά και μέσα στον ίδιο τον εαυτό μου, αισθάνομαι πως ό,τι κι αν πω γι’ αυτό δε θα μπορέσει να περιγράψει επαρκώς την ατόφια ομορφιά του. Θα το καταλάβετε όταν το διαβάσετε κι εσείς.

Καλή χρονιά!