Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2010 (από 7 ετών)
Τα αδέσποτα της Αθήνας έχουν τα τελευταία χρόνια κατακτήσει μια ξεχωριστή θέση στα ελληνικά παιδικά βιβλία και μαζί με αυτά και στις καρδιές των μικρών αναγνωστών αλλά και σε αυτό εδώ το ιστολόγιο. Έτσι, μετά τον Τραμ του Κώστα Μάγου, με τον οποίο ασχολήθηκα πριν από λίγες εβδομάδες, ήρθε η ώρα της Μίνας, του πρώτου από τα αδέσποτα της Σοφίας Ζαραμπούκα, να μας ξεναγήσει στην καρδιά της Αθήνας.
Πέρα από την ευαίσθητη πλευρά του ζητήματος, που έχει να κάνει με το σοβαρό και απολύτως υπαρκτό πρόβλημα των αδέσποτων ζώων στην Αθήνα, η επιλογή της Ζαραμπούκα να αναθέσει σε μια ομάδα σκύλων την ξενάγησή μας στην Ακαδημία, στα Εξάρχεια, στο Μουσείο, στο Πολυτεχνείο, στη Βουλή και στον Εθνικό Κήπο αποτελεί ένα εξαιρετικό εύρημα: Τα αδέσποτα έχουν το χρόνο και την ευχέρεια να περιφέρονται όπου τους κάνει κέφι, να τρυπώνουν σε διαδηλώσεις και πορείες, να μην πτοούνται από αποστάσεις και από καιρικές συνθήκες, να συνυπάρχουν πρακτικά με τα γεγονότα της πόλης, μια και αυτή -ολόκληρη- είναι το σπίτι τους.
Έτσι λοιπόν, παρακολουθούμε τη Μίνα και τους φίλους της να ξεκινάνε το ταξίδι τους απ' την Ακαδημία, να ανεβαίνουν στα Εξάρχεια, να κάνουν μια στάση στο Μουσείο, να μπερδεύονται στην πορεία του Πολυτεχνείου κι από κει γραμμή στη Βουλή, στο Μαξίμου, στο Προεδρικό Μέγαρο, στον Εθνικό Κήπο και τελικά πίσω στην Ακαδημία για ύπνο. Η ξενάγηση περιλαμβάνει τα πάντα: ένα ταχύρρυθμο μάθημα πρόσφατης ελληνικής ιστορίας -αναφορά στη Χούντα και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου-, διευκρινίσεις για τον τύπο και τη λειτουργία του πολιτεύματός μας, αρχιτεκτονικού χαρακτήρα πληροφορίες, μια περαντζάδα στα ταβερνάκια των Εξαρχείων και στο Βοξ. Δε λείπουν τα σχόλια για το χάλι της πόλης -τα στενάχωρα πεζοδρόμιά της-, μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής, αντιρατσιστικές αναφορές -με αφορμή τη συνάντηση με το μετανάστη σκύλο Τζαμάλ-, πικρές διαπιστώσεις για την τάση ορισμένων φιλόζωων να παρατάνε στα καλά του καθουμένου τα σκυλιά τους στο δρόμο όταν τα βαρεθούν, αιχμηρές παρατηρήσεις περί του ρόλου της Ακαδημίας Αθηνών, αλλά και συζητήσεις αναφορικά με ζητήματα επιβίωσης και αποκατάστασης των αδέσποτων.
Η Μίνα, για παράδειγμα, έχει ονειρευτεί ότι κάποια μέρα θα βρει τον άνθρωπό της. Κι εντέλει τον βρίσκει. Ή μάλλον τη βρίσκει: μια αφεντικίνα που ζει σ' ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, παρέα με τα βιβλία και για τα βιβλία. Τη συγγραφέα Άλκη Ζέη! Είναι κι αυτό ένα από τα θαύματα που μπορεί να πετύχεις στο δρόμο σου βολτάροντας ως αδέσποτο στο κέντρο της πόλης μας.
Η μορφή κόμικ που δίνει η Σοφία Ζαραμπούκα στο βιβλίο ταιριάζει απόλυτα με το χαρακτήρα του, αφού μια βόλτα στην πόλη συνεπάγεται διαρκή εναλλαγή εικόνων και παραστάσεων. Ταυτόχρονα, μέσα από τους γρήγορους διαλόγους, οι πληροφορίες πραγματολογικού χαρακτήρα περνάνε αβίαστα και ευχάριστα στο παιδί.
Αν αναλογιστούμε ότι για τα περισσότερα παιδιά των προαστίων της πρωτεύουσας το κέντρο τείνει να γίνει ένας δυσπρόσιτος και επισφαλής προορισμός αμιγώς τουριστικού ενδιαφέροντος, ο αναγνωστικός περίπατος παρέα με τη Μίνα και τους φίλους της μπορεί να γίνει η αφορμή για την εξερεύνηση της καρδιάς της Αθήνας από τις μικρότερες ηλικίες. Αλλά και για την εκ νέου ανακάλυψή της από αρκετούς εξ ημών των μεγαλυτέρων, που, από τακτικοί θαμώνες της στα νιάτα μας, καταντήσαμε με τον καιρό ακριβοθώρητοι περαστικοί επισκέπτες της.
(Εκτός από τη Μίνα, άλλα δυο αδέσποτα κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία: ο Κύων, που μας πάει βόλτα στην όμορφη Θεσσαλονίκη, κι ο Ρεξ, ο οποίος μας ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη.)
