Neil Gaiman, Ευτυχώς, ο μπαμπάς έφερε το γάλα

Εικονογράφηση: Scottie Young, μετάφραση Φίλιππος Μανδηλαράς, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, Αθήνα 2014

Η μαμά φεύγει για συνέδριο. Μένουν πίσω ο μπαμπάς και τα δυο του παιδιά. Όλα στο σπίτι μπαίνουν στον αυτόματο πιλότο. Ως τη στιγμή που τα δυο παιδιά –ο αφηγητής κι η αδερφή του– συνειδητοποιούν πως στο ψυγείο δεν έχει γάλα. Ο μπαμπάς πρέπει να εγκαταλείψει την εφημερίδα του και να πάει να αγοράσει. Έτσι και γίνεται, οι ώρες όμως περνούν και στη σκέψη των παιδιών γίνονται αιώνες. Ώσπου ο μπαμπάς επιστρέφει. Με το γάλα φυσικά, αλλά και με μια ιστορία που δικαιολογεί –λέμε τώρα…– τον απελπιστικά μεγάλο χρόνο της απουσίας του.

Καθότι τον μπαμπά, εκεί που έβγαινε από το μπακάλικο με το γάλα, τον απήγαγαν εξωγήινοι, στη συνέχεια έπεσε στα χέρια πειρατών, κατέληξε να ταξιδεύει παρέα μ’ έναν ιδιοφυή δεινόσαυρο χρονοταξιδευτή και γλωσσοπλάστη, κι ύστερα από ένα σωρό περιπετειώδη συναπαντήματα με φυλές αγρίων, βγουικόλακες, ηφαιστειακούς θεούς, ξανά μανά εξωγήινους, αστρικούς δεινόσαυρους και μοβ νάνους, καταλήγει και πάλι στο ωραίο σπιτάκι του παρέα με το γάλα. Το οποίο γάλα όχι μόνο την έβγαλε καθαρή παρ’ όλες τις περιπέτειες και τις κακουχίες που πέρασε, αλλά αποδείχτηκε και πηγή σωτηρίας για τον πολυβασανισμένο μπαμπά.

Τι κι αν τα παιδιά του δεν πολυπιστεύουν την ιστορία του, όντας σίγουρα ότι την έχει εμπνευστεί στο πόδι βασιζόμενος σε παιχνίδια, βιβλία και ζωγραφιές τους που είναι διάσπαρτα στο σπίτι; Τι κι αν κι ο ίδιος ο μπαμπάς, μες στον οίστρο του να φουσκώσει την ιστορία του με ολοένα και περισσότερες παραδοξολογίες, χάνει στις λεπτομέρειες, πέφτοντας σε μικροαντιφάσεις, κάνοντας λογικά λάθη, ξεχνώντας προηγούμενα γεγονότα... Τα σπλάχνα του δε χάνουν ευκαιρία να επισημάνουν κάθε λάθος ή αμέλειά του, πιστά στη λογική της αφήγησης. Και, κατά κάποιον τρόπο, πέρα από τα ευφάνταστα ονόματα, τις λεξιπλασίες, τα χωροχρονικά πέρα δώθε, τα απίθανα πλάσματα που σκαρώνει η φαντασία του μπαμπά, η αφήγησή του θα μπορούσε να ιδωθεί κι ως μια απόπειρα ενός μαθητευόμενου συγγραφέα να στήσει σωρώνοντας γεγονότα μια εξωφρενική ιστορία υπό το άγρυπνο κι αδυσώπητο βλέμμα δυο αυστηρών λογοτεχνικών επιμελητών.

Όσο για την εικονογράφηση, ο Scottie Young μεγαλουργεί με σκίτσα που συνδιαλέγονται και αλληλοσυμπληρώνονται με την αφήγηση, ακολουθώντας την κατά πόδας στους φανταστικούς κόσμους που εκείνη δημιουργεί και συντονιζόμενος με το χιουμοριστικό και τολμηρά περιπετειώδες πνεύμα της. Ένα ωραίο πάντρεμα, σε ένα βιβλίο εξαιρετικά μεταφρασμένο στα ελληνικά, που, όσο κι αν τελικά μάς αφήνει με την απορία για το πού ακριβώς περιπλανιόταν ο μπαμπάς τις ώρες της απουσίας του, μας αποκαλύπτει μια μεγάλη αλήθεια: Το γάλα σώζει ζωές!    

 

Ιωάννα Μπουλντούμη, Γραφείο αστυνομικών ερευνών Ηρακλή Πουαντιγιέ

• Σαν τον σκύλο με τη γάτα, εικόνες Κ. Χαδουλού, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014
• Λείπει η γάτα, χορεύουν τα φαντάσματα, εικόνες Κ. Χαδουλού, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014
• Σκυλίσια ζωή, εικόνες Κ. Χαδουλού, Μεταίχμιο, Αθήνα 2015  

Θεμελιώδες συστατικό στοιχείο των παιδικών αστυνομικών βιβλίων της Ιωάννας Μπουλντούμη είναι οι ενδιαφέροντες χαρακτήρες που πλάθει η συγγραφέας, εμπνευσμένοι μάλιστα από εμβληματικές φυσιογνωμίες της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας. Έτσι, ο παλιότερος ήρωάς της ο Σέλοκ, αν και σέλινο, παραπέμπει εμφατικά στον Σέρλοκ Χολμς, ενώ και το δίδυμο της πιο πρόσφατης σειράς βιβλίων της «Γραφείο αστυνομικών ερευνών Ηρακλή Πουαντιγιέ», ο σκύλος Ηρακλής Πουαντιγιέ και η γάτα Αγαθή Γαλή, μας φέρνει αμέσως στον νου τον Ηρακλή Πουαρό αλλά και τη σπουδαία δημιουργό του Άγκαθα Κρίστι.

Πάνω στις ιδιαιτερότητες των χαρακτήρων αυτών χτίζει η συγγραφέας σε μεγάλο βαθμό τις ιστορίες της: Έτσι, ο Ηρακλής Πουαντιγιέ είναι ένας τύπος φιλότεχνος, σχολαστικός, λογικός, εγκεφαλικός, ενώ η βοηθός του Αγαθή Γαλή είναι το ακριβώς ανάποδο από αυτόν: παρορμητική, λάτρις των υλικών αγαθών και απολαύσεων και εξαιρετικά βαρήκοη – κι είναι αυτά τα χαρακτηριστικά της στα οποία πατάει η συγγραφέας για να βγάλει χιούμορ μέσα από αστείες παρανοήσεις, να προωθήσει την πλοκή με αναπάντεχο τρόπο ή να προετοιμάσει τον αναγνώστη για ανέλπιστες λύσεις στα μυστήρια που προσπαθεί να διαλευκάνει το αταίριαστο αυτό δίδυμο.

Σε ό,τι αφορά τους δευτερεύοντες χαρακτήρες της, η Μπουλντούμη αξιοποιεί για να τους ενσαρκώσει μια τεράστια γκάμα από ράτσες σκύλων –να σημειώσουμε ότι, πλην της Αγαθής, μόνο στο τρίτο βιβλίο της σειράς εμφανίζονται και δυο εκπρόσωποι άλλων ειδών του ζωικού βασιλείου– επιλέγοντας συνήθως ευρηματικά ονόματα δηλωτικά της καταγωγής ή της ιδιοσυγκρασίας τους. Η επιλογή αυτή της συγγραφέα να φτιάξει ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστούν αποκλειστικά και μόνο ζώα κι όχι άνθρωποι –και ειδικότερα ενήλικες– καθιστά τους ήρωές της ιδιαίτερα συμπαθείς στο παιδί αναγνώστη, απαλύνοντας ακόμα και πιο «ενήλικα» υποθεσιακά στοιχεία που απαντούν στα βιβλία της σειράς. Η πλειάδα αυτή πρωταγωνιστικών και δευτερευόντων χαρακτήρων είχε τη μεγάλη τύχη να πέσει στα χέρια της Κατερίνας Χαδουλού, η οποία έχει δημιουργήσει μια εξαιρετική πινακοθήκη προσώπων, που ενθουσιάζει τον μικρό αναγνώστη, βάζοντάς τον κατευθείαν μέσα στην ιστορία.

Δε θα αναφερθώ διεξοδικά στις υποθέσεις των τριών μέχρις ώρας βιβλίων της σειράς. Η κλοπή ενός πολύτιμου μενταγιόν, ένα στοιχειωμένο σπίτι, η εξαφάνιση ενός φημισμένου πίνακα απασχολούν σε καθένα από αυτά τον διάσημο ντετέκτιβ και τη χαριτωμένη βοηθό του. Και στις τρεις περιπτώσεις ο Ηρακλής Πουαντιγιέ φτάνει στη λύση μέσα από το υπομονετικό σκανάρισμα των χαρακτήρων και την εμμονή στη λογική τεκμηρίωση των υποψιών ή υπονοιών του, αλλά και χάρη στην ανατρεπτική και συχνά ακούσια παρέμβαση της βοηθού του Αγαθής. Ένα όχι ιδιαίτερα μεγάλο και κουραστικό αλλά αποκαλυπτικό αναγνωστικό ταξίδι, με απρόβλεπτη συνήθως κατάληξη. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τη συνέχεια.

Άννα Κουππάνου, Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε

Εικονογράφηση: Δέσποινα Μανώλαρου, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2015

 

Ένας μοναχικός, ιδιόρρυθμος τύπος, ο Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε, θα ανακαλύψει μέσα από μια προσωπική περιπέτεια κάτι εκπληκτικό: Ότι οι σκύλοι διαθέτουν την ικανότητα να σκέφτονται και να μιλούν, ακριβώς όπως κι οι άνθρωποι. Κι επιπλέον ετοιμάζουν επανάσταση! Ο Μοντεφιόρε αρχικά κλονίζεται κι αποφασίζει να αποκαλύψει το φοβερό αυτό μυστικό, η σχέση ωστόσο που αναπτύσσει τόσο με σκύλους όσο και με ανθρώπους θα τον βοηθήσει να αναθεωρήσει τις απόψεις του για τον κόσμο που τον περιβάλλει και να βγει από τη μονοδιάστατη πραγματικότητα στην οποία ως τότε ζούσε.

Ο Σεμπάστιαν όμως δεν είναι ο μοναδικός πρωταγωνιστής στην ιστορία. Είναι κι η τυφλή πιανίστα Σεσίλια Τόμας μαζί με τον επιστήμονα πατέρα της –«υπεύθυνο» στην ουσία για την αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου των σκύλων–, όπως και οι σκύλοι Μαξιμιλιανός Ντισκάβερι, Τζόζεφιν και Υπέροχος Τζορτζ, που μέσα από τις εναλλασσόμενες οπτικές τους προωθούν την πλοκή και κρατούν ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη, επιτρέποντάς του παράλληλα να προβληματιστεί πάνω στις πολλαπλές μορφές κακομεταχείρισης των ζώων από τους ανθρώπους – με ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στον κόσμο του θεάματος. Οι ζωηροί διάλογοι σε συνδυασμό με τη γρήγορη, χωρίς πολλές περιγραφές αφήγηση, χαρίζουν ένα μυθιστόρημα γεμάτο δράση και ανατροπές, που κορυφώνονται στο δεύτερο μέρος. 

Εκεί, καθώς η δράση και μαζί της η αγωνία κλιμακώνεται, η συγγραφέας δεν πέφτει στην παγίδα μιας σχηματικής σύγκρουσης, ενός απλοϊκού δίπολου. Ίσα ίσα, επιλέγει σε αυτό ακριβώς το σημείο να θίξει με ιδιαίτερη ένταση βαθύτερα και πιο σύνθετα ζητήματα, όπως οι μέθοδοι χειραγώγησης και αλλοίωσης της αλήθειας που χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης, η σχέση τους με την αγορά, η καταλυτική δύναμη της επιβεβλημένης συνήθειας, η εύκολη υποχώρηση του ατόμου μπροστά στις λογικές της μάζας, οι τεχνητοί κοινωνικοί διχασμοί μέσα από τους οποίους επιβάλλεται ο ολοκληρωτισμός.

Για όλους αυτούς τους λόγους Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα φαντασίας, που θα ήταν πολύ περιοριστικό να διαβαστεί ως ένα απλώς φιλοζωικό ανάγνωσμα. Ιδιαίτερα εκφραστική η εικονογράφηση της Δέσποινας Μανώλαρου.