Μάνος Κοντολέων, Χρυσαφένια, Ασημένια... Νύχτα Χριστουγεννιάτικη

Εικονογράφηση Απόστολος Καραστεργίου, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005 (από 7 ετών)

 

Δυο τελείως διαφορετικά κορίτσια κίνησαν κάποτε να βρουν την ισορροπία και τη γαλήνη, σ’ ένα βιβλίο που μας μιλάει για τα Χριστούγεννα ως γιορτή της συμφιλίωσης και σύνθεσης των αντιθέτων: Σ’ ένα μακρινό, σχεδόν παραμυθένιο χρόνο και τόπο, ζουν δυο αδερφές πολύ αγαπημένες αλλά και πολύ διαφορετικές, η Χρυσαφένια κι η Ασημένια. Η μια ντυμένη στα χρώματα του ήλιου, η άλλη της σελήνης. Η μια πλάσμα της μέρας, η άλλη της νύχτας. Οι άνθρωποι λατρεύουν την πρώτη, φοβούνται τη δεύτερη. Τα άλλα πλάσματα της φύσης αγαπούν την Ασημένια και φοβούνται τη Χρυσαφένια. Ώσπου μια μέρα οι δυο αδερφές παίρνουν απόφαση να φύγουν από τον τόπο τους, να πάνε σ’ ένα μέρος όπου θα είναι κι οι δυο αποδεκτές. Στο δρόμο τους ανταμώνουν εμπόδια, κι ωστόσο πότε η μία, πότε η άλλη βρίσκουν τρόπο να τα ξεπεράσουν. Και πάλι όμως η πολυπόθητη ισορροπία, το θαύμα που περιμένουν, δεν έρχεται να τις βρει, χαρίζοντας αρμονία στη ζωή τους. Ως τη στιγμή που φτάνουν σε μια μακρινή σπηλιά, εκεί που, μια νύχτα μαγική, στο πρόσωπο ενός νεογέννητου μωρού, το φως έρχεται να σμίξει με το σκοτάδι, η νύχτα με τη μέρα, η ζωή με τ’ όνειρο.

 

Στήνοντας ένα γοητευτικό εικαστικό παιχνίδι με το ασημένιο και το χρυσαφένιο, τα κυρίαρχα χρώματα των Χριστουγέννων, ο συγγραφέας, συνεπικουρούμενος από την εικονογράφηση, που κινείται με πιστότητα στο πνεύμα της αφήγησης, βρίσκει αφορμή να μιλήσει για την ουσία της γιορτής, την υπέρβαση των αντιθέσεων και τη σύνθεσή τους μέσα σε μια νέα πραγματικότητα με πανανθρώπινο χαρακτήρα: Αν κρίνουμε από τη βαθιά αγάπη που ενώνει τις δύο αδερφές, τα αντίθετα μπορούν να ζήσουν μαζί σφιχταγκαλιασμένα κι αλληλοσυμπληρούμενα. Αυτό που τα αποδιώχνει, στερώντας τους το δικαίωμα της ευτυχισμένης συνύπαρξης, είναι η προκατάληψη, οι απόλυτες ιδέες, οι αστήρικτοι φόβοι. Η αδυναμία σύνθεσης.

Ό,τι ακριβώς αποτρέπει και τον ίδιο τον άνθρωπο να ισορροπήσει ανάμεσα στη φωτεινή, εξωτερική του πλευρά και στο σκοτεινό, εσώτερο είναι του, ανάμεσα στη λογική και στο ένστικτο, στον πολιτισμό και στη φύση, στο όνειρο και στην πραγματικότητα, στη χαρά και στον πόνο, στην αγάπη και στη βία. Η Ασημένια και η Χρυσαφένια δεν είναι δυνατόν να ζήσουν χωριστά γιατί στην ουσία είναι οι δυο όψεις της ζωής, οι δυο πλευρές της ύπαρξης. Το θαύμα έρχεται να σκορπίσει γαλήνη στη ζωή τους τη στιγμή της γέννησης, τη μοναδική ίσως στιγμή που στο διάφανο, αμόλυντο πρόσωπο ενός μωρού –ανθρώπου ή θεανθρώπου, ίσως και να μην έχει διαφορά– μπορεί να καθρεφτιστεί με τόση καθαρότητα η αρμονία των αντιθέτων.

Αμάλγαμα παραμυθιού, ποιητικής αλληγορίας, χριστουγεννιάτικης ιστορίας, το βιβλίο που μας χαρίζει ο Μάνος Κοντολέων είναι ένα από τα ομορφότερα που έχει γράψει με αφορμή τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων. Και –για λόγους ευνόητους– επίκαιρο όσο ποτέ.