Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Το Πάσχα της νόνας Χελώνας

Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2011(4) (από 5 ετών)

 

Ετούτη τη φορά η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου μάς σερβίρει τον γνωστό αισώπειο μύθο του λαγού και της χελώνας αρκετά πειραγμένο, ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες του Πάσχα: Ο λαγός, ο αιώνιος επιπόλαιος, φαιδρός, εγωκεντρικός, ανιστόρητος τύπος, αρχίζει πάλι να κοκορεύεται ισχυριζόμενος ότι έχει εξασφαλίσει τα πιο ανθεκτικά αυγά, με τα οποία θα κατατροπώσει κάθε πιθανό αντίπαλο στις πασχαλινές αυγομαχίες. Οι κομπασμοί του φτάνουν στα αυτιά της γρια-χελώνας, η οποία, παρέα με τα εγγόνια της, αποφασίζει να του (ξανα)δώσει ένα καλό μάθημα. Εμφανίζεται λοιπόν πασχαλιάτικα με τα δικά της υποτιθέμενα αυγά, βαμμένα πολύχρωμα και μισοχωμένα στο έδαφος, και κερδίζει τον υπερφίαλο λαγό. Μόνο που τούτη τη φορά, σε αντίθεση με τη μακρινή της πρόγονο, την ηρωίδα του Αισώπου, η γρια-χελώνα παίζει πονηρά, με την αθώα πάντως πρόθεση να στήσει στο λαγό μια διδακτική φάρσα. Και, για να τον παρηγορήσει, οργανώνει για χάρη του στο φινάλε ένα χορτοφαγικό πασχαλινό τσιμπούσι που θα τον βοηθήσει να ξεπεράσει την πίκρα της ήττας.

Μια πασχαλινή ιστορία που αντλεί από εξαιρετικά γόνιμο έδαφος, με πρώτο και καλύτερο το πάντρεμα του λαγού, κατεξοχήν ζώου συνδεδεμένου με το Πάσχα, με τον αισώπειο μύθο. Εδώ βέβαια ο δεύτερος αναπλάθεται χαλαρά και δημιουργικά, με την αυθεντική εκδοχή του να ενσωματώνεται στην πλοκή λειτουργώντας στο μυαλό των πρωταγωνιστών εν είδει ιστορικού προηγούμενου. Κι αν η ιστορία συνήθως επαναλαμβάνεται ως φάρσα, στο Πάσχα της νόνας Xελώνας ούτε τα γεγονότα ευτελίζονται ούτε η ισχύς του διδάγματος αποδυναμώνεται, απλώς στο κείμενο είναι διάχυτη μια μάλλον χιουμοριστική παρά τιμωρητική διάθεση. Κι όλα αυτά με φόντο την πασχαλινή φύση, της οποίας ο ρόλος δεν είναι μόνο διακοσμητικός, αλλά και λειτουργικής σημασίας για την πλοκή: άλλοτε μέσα από την πολυχρωμία των λουλουδιών που δίνουν τις χρωστικές τους στη χελώνα για να βάψει τα αυγά της, άλλοτε μέσα από την εν είδει μοτίβου επαναλαμβανόμενη αναφορά στα πουλιά, στα ζώα και στα έντομα της άνοιξης, που έτσι ανάγονται σε ένα είδος «χορού» (αρχαιοελληνιστί) ή παρέας χαρούμενων πανηγυριωτών (επί το δημωδέστερον). Σε ανάλογο πνεύμα και η εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού, που συμβάλλει ενεργά στο τελικό ευτυχές αποτέλεσμα, παρασύροντάς μας σε ένα μαγευτικό ταξίδι σε καταπράσινα λιβάδια διάσπαρτα από ολάνθιστα πολύχρωμα λουλούδια.

Αν σε ένα πρώτο επίπεδο η μοντέρνα αυτή εκδοχή της ιστορίας του λαγού και της χελώνας αναδεικνύει την αξία της ιστορικής μνήμης αλλά και της συγχώρεσης και της μεγαθυμίας, σε ένα δεύτερο –και κατά τη γνώμη μου πιο γοητευτικό– το Πάσχα της νόνας Xελώνας καθιστά σαφές ότι το λογοτεχνικό έργο –για παιδιά ή ενήλικες δεν κάνει διαφορά– δεν είναι ένα καλομαγειρεμένο φαγητό ξεσηκωμένο βήμα βήμα από κάποιον τσελεμεντέ, αλλά ένα δημιουργικό πεδίο σύνθεσης – ένα υφαντό φτιαγμένο από πολλές διαφορετικές κλωστές, αντιπροσωπευτικές διαφορετικών παραδόσεων, εποχών, μορφών, καταβολών. Όσο για το ταίριασμά τους και την ποιότητα της ύφανσης, αυτά εναπόκεινται στην καλή θέληση, στο κέφι και στη φαντασία του τεχνίτη!