Κατί Τρεβελιάν - Χάιντ Κόρνερ, Το όνειρο του βασιλιά Ιβάν

Μετάφραση: Πόλυ Βασιλάκη, Εκδόσεις Κάστωρ, Αθήνα 2001 (από 5 ετών)

Κι όμως, υπάρχουν και τέτοιοι βασιλιάδες: ευαίσθητοι, ποιητικοί, λάτρεις της μουσικής και κυνηγοί του ονείρου. Στα παραμύθια τουλάχιστον. Εκεί που όλα μπορούν να γίνουν αλήθεια και τ' όνειρο ν' ανοίξει μονοπάτια ευτυχίας που η πραγματικότητα αρνείται να αποκαλύψει.

Ένας τέτοιος τύπος είναι ο βασιλιάς Ιβάν. Μοναχικός, χωρίς να έχει ποτέ του αγαπήσει. Ένα βράδυ, στον ύπνο του, καταδύεται στο τοπίο ενός αλλόκοτου ονείρου, που τον ταξιδεύει σε πορφυρούς ουρανούς και σε καταπράσινα λιβάδια με γιγαντιαία λουλούδια, σ' έναν κόσμο όπου βασιλεύει η μουσική. Ένα φίδι-φλάουτο, ένα μουσικό δέντρο όπου ανθίζει ένα βιολί, ένα πουλί-αρμόνικα, ο άνεμος, ένα πουλί-λύρα, ψάρια-τρομπέτες και μια γάτα-ακορντεόν θα κατευθύνουν τον Ιβάν πάνω από λόφους και δάση, μέσα από λίμνες και θλιμμένες πολιτείες, πέρα από ηφαίστεια, στην είσοδο μιας σπηλιάς. Κι όταν, φτάνοντας μες στη σπηλιά, θ' ακούσει το τραγούδι της όμορφης βασίλισσας, τ' όνειρο τον εγκαταλείπει, κι αυτός ξυπνά απελπισμένος. Στον πραγματικό κόσμο πια, θα βρει στην αγωνιώδη του αναζήτηση της βασίλισσας μια ανέλπιστη σύμμαχο και βοηθό, που θα του αποκαλύψει πού ζει η αγαπημένη του και θα τον συνοδέψει στο ταξίδι με το βασιλικό αερόστατο ως τη χώρα της.

Η αφήγηση μοιράζεται σκόπιμα μ' έναν τρόπο ανισοβαρή ανάμεσα στην ονειρική βόλτα του βασιλιά και στην αναζήτηση της βασίλισσας στον πραγματικό κόσμο. Αν η περιπλάνησή του μέσα στ' όνειρο είναι χρονοβόρα και κοπιώδης, το να μάθει το πώς και το πού θα βρει τη βασίλισσά του στην πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ πιο εύκολο, οδηγώντας τον με συνοπτικές διαδικασίες στην ευτυχία. Το όνειρο άλλωστε είναι αυτό που του δίνει το μεγάλο κι ωραίο ταξίδι: την ανακάλυψη των βαθύτερων επιθυμιών του. Η πραγματικότητα μετά απ' αυτό είναι πολύ πιο εύκολα αναγνώσιμη. Με απλά λόγια, η ιστορία του Ιβάν μάς λέει ότι συχνά αυτό που επιθυμούμε βρίσκεται σε προφανές σημείο. Αυτός που μας το κρύβει είναι ο ίδιος μας ο εαυτός και τα ανυπέρβλητα εμπόδια που μας βάζουν οι αυτολογοκριτικοί μηχανισμοί μας, φυλακίζοντας τις επιθυμίες μας στα σπηλαιώδη, εσώτερα βάθη του είναι μας. Οι ψυχαναλυτικές αναφορές είναι σαφείς. Όσο για τα αλλόκοτα πλάσματα που συναντά ο Ιβάν, όχι μόνο δεν προξενούν κανένα τρόμο, αλλά λειτουργούν ως τα μέσα που θα τον οδηγήσουν τελικά στην κατάδυση στο ασυνείδητό του και κατ' επέκταση στην ανακάλυψη των εσώτερων -και αρχικά τουλάχιστον άγνωστων ακόμα και στον ίδιο- επιθυμιών του.

Η μουσική γίνεται ο κώδικας αποτύπωσης της αναζήτησης και της συναισθηματικής κλιμάκωσης του Ιβάν: άλλοτε θλιμμένη, άλλοτε χαρωπή, άλλοτε γοητευτική, άλλοτε αέρινη, ουράνια, θεϊκή, ύστερα παράφωνη κι εντέλει σπαρακτική. Κι αν ο ήχος απ' το βιολί κι από τα παράδοξα μουσικά πλάσματα που συνοδεύουν το βασιλιά στην αναζήτησή του είναι δάνειος και μεταλλάσσεται ανάλογα με τις συναισθηματικές μεταπτώσεις του ήρωα, το αντικείμενο του έρωτά του έχει μόνο το τραγούδι της φωνής του, μαγευτικότερο απ' όλες τις άλλες μουσικές. 

Αξίζει να σταθούμε ιδιαίτερα στην εξαιρετική εικονογράφηση, η οποία, με σουρεαλιστική διάθεση ανάμεικτη μ' ένα ναΐφ πνεύμα, με πλάσματα  τα οποία στη σύλληψή τους τουλάχιστον μοιάζουν να έχουν δραπετεύσει από πίνακα του Νταλί και στην εκτέλεσή τους παραπέμπουν σε πολιτισμούς της Ανατολής, αποτυπώνει μοναδικά τόσο τον ονειρικό όσο και τον πραγματικό κόσμο του Ιβάν.

Ο βασιλιάς Ιβάν μπορεί να έχει την πολυτέλεια να κινείται σ' έναν παραμυθένιο κόσμο όπου τα βάσανα της διακυβέρνησης περισσεύουν, πάντως κατόρθωσε να κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές μας. Θεωρώ ιδανική κατακλείδα για τη σημερινή ανάρτηση το σχόλιο της πενταμισάχρονης συναναγνώστριάς μου όταν φτάσαμε στην τελευταία σελίδα του βιβλίου: "Ωραίο!" Με ένα τεράστιο, ευτυχισμένο χαμόγελο να συνοδεύει αυτή τη μία και μοναδική λέξη, που ήδη τα είχε πει από μόνη της όλα.