Αμάντα Λάμρι & Λόρα Χάρβιτς, «Οι περιπέτειες του Ράιλι»

Εικονογράφηση: Σάρα ΜακΙντάιρ, μετάφραση: Α. Μοσχονά, Μ. Μπουρνάζος, Εκδόσεις Κέδρος (από 6 ετών)

Το σχέδιο εργασίας είχε το γενικό τίτλο Τα ζώα. Εμείς ως άξιοι γονείς έπρεπε να συνδράμουμε το έργο του εκπαιδευτικού προσωπικού δίνοντας εναύσματα στα παιδιά μας μέσα από αναφορές σε συναφή βιβλία, εικόνες, έργα τέχνης, ό,τι μας φώτιζε ο Μεγαλοδύναμος τέλος πάντων. Προσωπικά, έχω ένα θεματάκι με οτιδήποτε εγκυκλοπαιδικό. Λυπάμαι που το λέω έτσι χοντρά και άκομψα, αλλά βαριέμαι. Ως παιδί, έμαθα ό,τι έμαθα κυρίως από εξωσχολικά διαβάσματα με fictional ως επί το πλείστον χαρακτήρα. Και ξέρω ότι για τα περισσότερα παιδιά η περιπέτεια της γνώσης λειτουργεί απογειωτικά όταν παντρεύεται στη φαντασία τους με την άλλη, τη σκέτη περιπέτεια.

Στο σπίτι διαθέτουμε κάμποσα βιβλία με ήρωες ζωάκια. Δε νομίζω όμως ότι αυτό ήταν το ζητούμενο - να αναμασήσουμε δηλαδή ιστοριούλες στις οποίες τα ζώα υιοθετούν ανθρώπινες ως επί το πλείστον συμπεριφορές. (Θυμάμαι, στην πρώτη μας επίσκεψη στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο πριν από τρία χρόνια, η μικρή ξενέρωσε όταν συνειδητοποίησε πως οι αρκούδες δε συμπεριφέρονταν ακριβώς σαν πρωτοξάδερφα του Γουίνι, κι αυτό υπήρξε σημαντικό μάθημα και για μας αναφορικά με την ανάγκη του ίδιου του παιδιού να ενσωματωθεί σταδιακά και ήπια σε μια πραγματικότητα ενδεχομένως όχι ρόδινη, πάντως υπαρκτή.) Δεν ήταν δύσκολο επιπλέον να καταλάβω ότι κάποια στιγμή θα μας τελείωναν και η Απίθανη εγκυκλοπαίδεια Larousse του Μεταίχμιου, και το Μουσείο των δεινοσαύρων του Πατάκη, και τα πρώτα επεισόδια του εμβληματικού Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος για το πώς γεννήθηκαν οι πρώτες μορφές ζωής στη Γη, και ό,τι άλλο περί το αντικείμενο ξεφυλλίζαμε ή χαζεύαμε αμέριμνες τα χειμωνιάτικα απογεύματά μας. Χρειαζόμασταν ένα συνεκτικό κρίκο ανάμεσα στα ζωολογικού χαρακτήρα ενδιαφέροντα της μικρής και στη δίψα της για πλοκή, δράση, περιπέτεια!

 

Τα τέσσερα βιβλία από τις «Περιπέτειες του Ράιλι», με τα οποία συναπαντήθηκα τυχαία, κι ενώ αναζητούσα κάτι άσχετο, ένα μεσημέρι Τρίτης στο παιδικό τμήμα ενός μεγάλου βιβλιοπωλείου, ήταν αυτό ακριβώς που έψαχνα. Πρώτη μου παρόρμηση αφού τα ξεφύλλισα ήταν να τα αγοράσω όλα με τη μία και να τα κουβαλήσω περιχαρής στο σπίτι. Αντιστάθηκα - κυρίως ενθυμούμενη τη μοναδική συγκίνηση της προσμονής στα δέκα μου χρόνια, τότε που ο πατέρας μου μου έδινε με το σταγονόμετρο τους έξι τόμους του Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος, έναν τη βδομάδα. Πήρα λοιπόν μόνο το Σαφάρι στη Νότιο Αφρική, κι από την ενθουσιώδη ανταπόκριση της οποίας έτυχε στο σπίτι, ήξερα ότι μέσα σ' ένα μήνα θα είχαμε αγοράσει και τους υπόλοιπους τρεις τόμους της σειράς: Τίγρεις στο Τεράι, Διάσωση στον Αμαζόνιο, Δελφίνια σε κίνδυνο.

Έχω ήδη ξοδέψει τρεις παραγράφους περιγράφοντας το χρονικό της γνωριμίας μας με τον Ράιλι χωρίς να έχω πει κουβέντα για το ποιος είναι ο νεαρός και με τι καταπιάνεται στη ζωή του. Λοιπόν, ήρωας των βιβλίων είναι ένας συνηθισμένος εννιάχρονος, ο οποίος όμως έχει την τύχη και τη χαρά να διαθέτει ένα θείο ονόματι Μαξ, παγκοσμίου φήμης βιολόγο παρακαλώ. Ο θείος Μαξ λοιπόν, κάθε φορά που ξεκινάει για έναν καινούριο προορισμό επιστημονικού ενδιαφέροντος, καλεί κοντά του το Ράιλι, ο οποίος, παρέα με την ξαδέρφη του την Άλις, ανακαλύπτει τη χλωρίδα και την πανίδα των περιοχών που επισκέπτεται, γνωρίζεται με τους ντόπιους, από τους οποίους αντλεί ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον τοπικό πολιτισμό, ενώ οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές του και το υπερβολικά ανήσυχο πνεύμα του τον οδηγούν σε περιπέτειες και μπελάδες, απ' όπου όλο και κάποιος μεγάλος θα βρεθεί να τον σώσει.

Εννοείται πως η πλοκή είναι ελαφρώς σχηματική κι όχι ιδιαίτερα ρεαλιστική - πού ακούστηκε εννιάχρονο να σερφάρει ολομόναχο στον Ειρηνικό, να χάνεται στα καλά καθούμενα στον Αμαζόνιο και να βολτάρει αμέριμνο δίπλα σε κόμπρες στο Νεπάλ; Τι σόι γονείς, αλήθεια, είναι αυτοί που αφήνουν το βλαστάρι του εκτεθειμένο σε τέτοιους κινδύνους; Και τι άμυαλος θείος αυτός ο Μαξ! Δε χρειάζεται, φαντάζομαι, να σας το αναλύσω ότι η πλοκή είναι απλώς το πρόσχημα, η δικαιολογία για να περιπλανηθεί το παιδί αναγνώστης με τρόπο ευχάριστο και χωρίς να βαρεθεί τη ζωή του σε μια τεράστια γκάμα εκπροσώπων του ζωικού και φυτικού βασιλείου κάθε περιοχής, αλλά και να προβληματιστεί γύρω από σοβαρά οικολογικά ζητήματα, όπως ο κίνδυνος εξαφάνισης ορισμένων ειδών.

Ο συνδυασμός σκίτσων και φωτογραφιών στην εικονογράφηση ζωντανεύει με ρεαλιστικό τρόπο τα ταξίδια του Ράιλι, ενώ σε ειδικό πλαίσιο σε κάθε σελίδα δίνονται σημαντικές πληροφορίες για ζώα -κυρίως- και φυτά από ειδικούς επιστήμονες, συνεργάτες και στελέχη οργανισμών όπως το WWF, το Ίδρυμα Smithsonian και η Εταιρεία Προστασίας Άγριων Ζώων.

Διαβάσαμε τις «Περιπέτειες του Ράιλι» αρκετά μεσημέρια και βράδια στη διάρκεια των διακοπών μας. Και κοντά στο τέλος του Αυγούστου είχαμε κι εμείς την ευκαιρία να νιώσουμε κάτι από την αύρα περιπέτειας που τυλίγει τον εννιάχρονο φίλο μας όταν σ' ένα δασικό δρόμο στη Βάλια Κάλντα, έχοντας ήδη κάνει τη γνωριμία μας με λίμνες σκέτες, λίμνες με νούφαρα, πηγές, ρυάκια, γεφύρια και κοπάδια από φιλήσυχες αγελάδες, κι ενώ επιστρέφαμε από την καρδιά της κοιλάδας, είδαμε στα είκοσι μέτρα μπροστά από το αυτοκίνητό μας ένα μικρό, σβέλτο αρκουδάκι να ξεπετάγεται μέσ' απ' το δάσος στο δρόμο και με δυο πηδήματα να χάνεται στην αποπάνω πλαγιά. «Ζούμε και μεις μια περιπέτεια, σαν τον Ράιλι!» μου πέταξε η περιπετειώδης κόρη μου μέσα στο αυτοκίνητο. Κι άρχισε να εξηγεί στο συνομήλικό της φίλο της στο διπλανό κάθισμα τι ακριβώς εστί Ράιλι. Kαι μετά πήραν να τραγουδάνε παρέα την «Αρκούδα καφέ» από τη Λιλιπούπολη, ως άλλοι σαμάνοι που μέσα από τη μαγική τους επίκληση θα ξανάφερναν το αρκουδάκι μπροστά στα μάτια μας. «Μάλλον μας άκουσε που το τραγουδάγαμε νωρίτερα, γι' αυτό εμφανίστηκε μπροστά μας!» σχολίαζαν. Κατεβαίνοντας στο κοντινό χωριό, μάθαμε από τους ντόπιους ότι υπάρχουν άνθρωποι που ζουν χρόνια στην περιοχή και δεν έτυχε να συναντήσουν ποτέ αρκούδα. Κι αυτό έδωσε άλλες διαστάσεις στην εμπειρία μας.

Τις επόμενες μέρες περάσαμε μια φάση απίστευτης ταύτισης με τον Ράιλι. Η ιδέα δεν ήταν ότι θα γινόμασταν κι εμείς εξερευνητές, αλλά ότι θα γράφαμε και θα εικονογραφούσαμε την περιπέτειά μας, παράγοντας ένα αντίστοιχο βιβλίο. Στην πορεία το project ξεχάστηκε. Είναι αυτά τα μεγαλεπήβολα, ενθουσιώδη παιδικά σχέδια της μιας βδομάδας. Μέχρι να έρθει το επόμενο. Ο φίλος της πάντως είχε τη χαρά να αποκτήσει το Σαφάρι στη Νότιο Αφρική και, κρίνοντας από τα λεγόμενα των γονιών του, νομίζω ότι έχει βάλει πλώρη και για τα επόμενα βιβλία της σειράς!

(Ενδεχομένως κάποιες από τις επιστημονικές πληροφορίες που δίνονται στα βιβλία να ξεπερνούν τις δυνατότητες ενός μικρού παιδιού. Πάντως το crash test σε δυο πεντάχρονα υπήρξε άκρως πετυχημένο, έστω κι αν χρειάστηκε να απαλειφθούν ή να στρογγυλευτούν κάποια εξειδικευμένα στοιχεία, ποσοτικού κυρίως χαρακτήρα.)