Christopher Corr, Ένα σπίτι για όλους

Απόδοση: Αντώνης Παπαθεοδούλου, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, Αθήνα 2016

Το βιβλίο για το οποίο γράφω σήμερα πριν το διαβάσεις κάθεσαι και το χαζεύεις. Χάνεσαι μες στα μεθυστικά χρώματα των εικόνων του, θαυμάζεις το πανέμορφο εξώφυλλό του, χαίρεσαι με την καρδιά σου την καλαίσθητη έκδοση. Και μετά, αφού χορτάσει το μάτι, πας και στην ιστορία.

Η οποία ιστορία, βασισμένη σε ένα ρώσικο λαϊκό παραμύθι, μας πηγαίνει σε ένα ξύλινο λευκό σπιτάκι βαθιά στο δάσος, με εννιά παράθυρα και μια κόκκινη εξώπορτα. Εκεί θα βρουν στέγη μια σειρά από διαφορετικά ζώα, που επιλέγουν να ζήσουν αρμονικά παρέα. Ως τη στιγμή που εμφανίζεται ο μεγάλος καφέ αρκούδος. Που δε χωράει στην πόρτα ούτε στα παράθυρα. Κι έτσι, μες στη λαχτάρα του να μπει κι αυτός στο σπίτι, παρά την άρνηση των κατοίκων του, που βλέπουν το αδύνατο του πράγματος, ανεβαίνει στη στέγη. Το λευκό ξύλινο σπιτάκι γίνεται χίλια κομμάτια. 

Είναι η αυθαίρετη παραβίαση και κατάλυση όχι μονάχα της στέγης ως καταφύγιου, αλλά και κάθε κανόνα και όρου αρμονικής συνύπαρξης. Το ανεξέλεγκτο θυμικό του ενός που αδιαφορεί για το δικαίωμα και τις επιλογές των πολλών. Η ιστορία όμως δεν μπαίνει στη λογική αφορισμών και τετελεσμένων. Πάει παρακάτω: Ο δράστης θα είναι αυτός που θα βρει τη λύση. Και θα την υλοποιήσει με τη συνδρομή όλων των άλλων. Πετυχαίνοντας κάτι αληθινά θαυμαστό.

Και κάπως έτσι, μέσα από την περιπλάνηση σε αυτή την οπτική πανδαισία από λαϊκότροπες εικόνες, κοντά από αυτή την άποψη στο πνεύμα του παραμυθιού, ντυμένες με έντονες, απαστράπτουσες,  απίθανες αποχρώσεις, ο αναγνώστης ανακαλύπτει πως πολλές φορές η έμπρακτη συγγνώμη, αυτή που δε στέκεται στα μεγάλα λόγια, μπορεί να γίνει αφετηρία για να γεννηθεί κάτι ακόμα καλύτερο, ομορφότερο, ουσιωδέστερο από αυτό που χάθηκε από απροσεξία, αδιαφορία, εγωκεντρική διάθεση, έλλειψη ενσυναίσθησης. Είναι η δεύτερη ευκαιρία που δε δίνεται απλώς αλλά κατακτιέται, σώζοντας τελικά την παρτίδα. Σπουδαίο μάθημα για τους μικρούς και, δυστυχώς, καθόλου αυτονόητο για αρκετούς από εμάς τους μεγάλους.   

Τα βάσανα μιας φιλίας: Το βρομοκάτσικο και το χαζόχηνο της Ισαμπέλ Αμπεντί

Μετάφραση: Ε. Καμηλάρη, Eκδόσεις Πατάκη (από 3 ετών)

Αληθινά αταίριαστο δίδυμο! Ακόμα και οπτικά να το δεις, τι γυρεύει ένα εριστικό πουλερικό παρέα μ’ ένα κυκλοθυμικό μηρυκαστικό; Εν προκειμένω, χηνάκι και κατσικάκι είναι συμμαθητές, γείτονες και φίλοι κολλητοί. Είναι δυο παιδιά που, παρ’ όλες τις διαφορές τους, δεν παύουν να έχουν τις ίδιες ανάγκες, τις ίδιες αγάπες, ακόμα και τις ίδιες αναποδιές!

Μ’ αυτές τις τελευταίες καταπιάνονται τα βιβλία της Ισαμπέλ Αμπεντί με την εικονογράφηση του Σίλβιο Νόυεντορφ Βρομοκάτσικο! – Χαζόχηνο! και Χάθηκε! Βρέθηκε!, σε μετάφραση Έ. Καμηλάρη. Τσακωμοί για το τίποτα στο σχολείο, εκατέρωθεν πειράγματα και ζαβολιές, χαμένα παιχνίδια, και δυο ταλαίπωρες μαμάδες, η κυρία χήνα κι η κυρία κατσίκα, που παλεύουν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα και να αποκαταστήσουν ισορροπίες κι αισθήματα.

Τα βιβλία διαβάζονται με δύο τρόπους, μια και διαθέτουν διπλή όψη. Έχουν δυο διαφορετικά εξώφυλλα το καθένα, και περιέχουν δυο διαφορετικές εκδοχές της εκάστοτε ιστορίας. Από τη μια, η άποψη που καταθέτει το μικρό χηνάκι. Από την άλλη, τα παράπονα που διατυπώνει το κατσικάκι. Εδώ που τα λέμε, οι δυο τους μας τα λένε σχεδόν πανομοιότυπα. Η συγγραφέας, πρακτικά, στήνει τον ίδιο καμβά σε διπλή όψη, βάζοντας στο στόμα και των δυο ηρώων τα ίδια πάνω κάτω  λόγια, τις ίδιες θυμικές αντιδράσεις, τους ίδιους διαλόγους με τις μαμάδες τους. Οι μικροδιαφοροποιήσεις στις εκδοχές που καταθέτουν οι δυο εν διαστάσει φίλοι αφορούν μονάχα λεπτομέρειες: το χηνάκι είναι ενοχλημένο από την τάδε άσχημη συμπεριφορά του κατσικιού, την οποία, σημειωτέον, το κατσίκι παρακάμπτει πλήρως στη δική του διήγηση· το κατσικάκι, πάλι, έχει χολωθεί από τη δείνα κακότροπη στάση του φίλου του, την οποία, όλως τυχαίως, ούτε που θυμάται να την αναφέρει το παπάκι. Καθένα από τα δυο θυμωμένα ζωάκια δίνει διαφορετική ερμηνεία στα γεγονότα, παραβλέποντας συνήθως το δικό του μερίδιο ευθύνης.

Έτσι, διαβάζοντας και τις δυο πλευρές της ιστορίας, αντιλαμβανόμαστε ότι η αλήθεια μπορεί συχνά να έχει δύο όψεις, στην περίπτωσή μας πάντως φαίνεται να βρίσκεται κάπου στη μέση. Εκεί, στη μέση ακριβώς του κάθε βιβλίου, συναντιούνται και οι δυο ιστορίες, και μαζί μ’ αυτές και τα δυο μετανιωμένα ζωάκια, που τα βρίσκουμε πάντα φιλιωμένα στο κεντρικό σαλόνι, να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η αγάπη κι η ανάγκη του ενός για τον άλλο στέκει πέρα και πάνω από μικροπαρεξηγήσεις, πείσματα και καβγαδάκια.

Ιδανικά βιβλία για να βοηθήσεις ένα πολεμοχαρές, οργισμένο τρίχρονο ή τετράχρονο  να αντιληφθεί τις έννοιες της συμφιλίωσης, της παραδοχής, της μοιρασιάς, της συγγνώμης, της γενναιοδωρίας, ερχόμενο στη θέση αυτού που βρίσκεται απέναντί του και αντιλαμβανόμενο ότι κι εκείνος βιώνει παρόμοιες καταστάσεις κι έχει να διαχειριστεί αντίστοιχα συναισθήματα με αυτό. Αν και φαντάζομαι ότι και αρκετοί ενήλικες, διαβάζοντας τις περιπέτειες των δυο φίλων, θα αισθανθούν μια τσιμπιά νοσταλγίας για τους δικούς τους παιδικούς καβγάδες που, παρ’ όλη τη σφοδρότητά τους, δε στάθηκαν ικανοί ν’ αφήσουν ούτε μια τοσηδά χαρακιά μέσα τους.

Τα άλλα δύο βιβλία της σειράς Κρίμα, έχασα! Γιούπι, κέρδισα! και Αλήθεια σού λέω, δεν το 'κανα εγώ!, σε μετάφραση Ε. Γκόρτζη, είναι εξαντλημένα. Όλες οι ιστορίες πλέον κυκλοφορούν συγκεντρωμένες σε έναν τόμο, με τον τίτλο Βρομοκάτσικο! Χαζόχηνο! Θεωρώ πάντως ότι σε αυτή τη μορφή υπολείπονται σημαντικά των αυτοτελών εκδόσεων με το διπλό εξώφυλλο.