Άντι Μάλιγκαν, Σκύλος

Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου, Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2018

 

 

 

Ο νεαρός Τομ περνά δύσκολα, βρισκόμενος αντιμέτωπος με ένα σωρό προβλήματα: το διαζύγιο των γονιών του –με τη μαμά να έχει φύγει από το σπίτι–, σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, εχθρικό περιβάλλον στο νέο, υψηλών απαιτήσεων σχολείο του, στο οποίο μάλιστα κόπιασε να εισέλθει ως υπότροφος. Μόνη του παρηγοριά ο Σπάιντερ, ο σκυλάκος που φτάνει ανέλπιστα στα χέρια του μια μέρα και που καταλήγει να γίνει ο μοναδικός του φίλος. Ως τη στιγμή που ο Σπάιντερ τα κάνει μαντάρα, παίρνοντας την άγουσα κι αφήνοντας πίσω του μόνο και απελπισμένο το αγόρι. Σκύλος και παιδί χάνονται. Η προσπάθειά τους να ξαναβρούν ο ένας τον άλλο θα αποτελέσει ένα ταξίδι αυτογνωσίας, συνειδητοποίησης και ωρίμανσης και για τους δυο.

Άλλη μια ιστορία για τη σχέση ενός παιδιού με το κατοικίδιό του, θα πείτε. Όχι ακριβώς. Ο Σκύλος του Άντι Μάλιγκαν δεν είναι μια απλοϊκή, γλυκανάλατη ιστοριούλα, αλλά ένα σύνθετο μυθιστόρημα, του οποίου ο συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί ένα μεγάλο μέρος από την πλευρά όχι του ανθρώπου αλλά του σκύλου. Αν η προσέγγιση αυτή φαντάζει παρακινδυνευμένη ή, έστω, παράταιρη, η πραγματικότητα διαψεύδει αυτούς τους φόβους: Ο Άντι Μάλιγκαν κατορθώνει να μας δώσει ένα σφιχτά δομημένο, συναρπαστικό μυθιστόρημα, που κρατάει αμείωτο το αναγνωστικό ενδιαφέρον, ακριβώς χάρη σε αυτό του το εύρημα, που προσφέρει μια διαφορετική, απρόσμενη όσο κι ενδιαφέρουσα ανάγνωση του κόσμου, ιδωμένου μέσα από τη ματιά του σκύλου.

Και δεν είναι μόνο ο σκύλος. Τα ζώα στο βιβλίο του Μάλιγκαν διαλέγονται μεταξύ τους, παρατηρούν τους ανθρώπους, ερμηνεύουν ή παρερμηνεύουν κατά το δοκούν συμπεριφορές και κουβέντες, κάποτε στοχάζονται με φιλοσοφική –ή, έστω, αμπελοφιλοσοφική– διάθεση. Αλλά και εκδηλώνουν αντιφατικές συμπεριφορές, υπαγορευμένες από τη φύση τους και την ανάγκη της επιβίωσης σε έναν αδυσώπητα σκληρό κόσμο. Ο απονήρευτος και σε αναζήτηση ταυτότητας σκύλος θα συναντήσει στον δρόμο του μια φαινομενικά πρόθυμη να τον βοηθήσει αράχνη η οποία ωστόσο βασανίζει ανελέητα τα θύματά της, μια αλλοπρόσαλλη γάτα που προσπαθεί να φέρει στην επιφάνεια τα… γατίσια χαρακτηριστικά του, μια αλεπού διχασμένη ανάμεσα στον ρόλο του θηρευτή και του θηράματος κι έναν ψύλλο που, όσο κι αν του απομυζά το αίμα, μοιάζει τελικά να είναι πιστός φίλος. 

Κι ενόσω ο Σπάιντερ βρίσκεται αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα της φύσης, εκεί όπου το καλό και το κακό συνυπάρχουν, οι ρόλοι εναλλάσσονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η ετερότητα μπορεί να αποδειχτεί θανάσιμο αμάρτημα αλλά και η ομοιότητα δεν εξασφαλίζει τίποτα, ο φίλος του ο Τομ έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα αναζήτησης του χαμένου του σκύλου, παλεύοντας ταυτόχρονα με το δικό του, αφιλόξενο ανθρώπινο περιβάλλον. Το οποίο, όσο κι αν δε χαρακτηρίζεται από την ωμή βία του φυσικού κόσμου, κρύβει κι αυτό κινδύνους, διφορούμενα συναισθήματα, ασταθείς ρόλους. Όπως και κατοικείται από ενδιαφέροντες χαρακτήρες – με προεξάρχοντα τον νοικάρη του Τομ, τον Φιλ, ένα είδος μεγαλύτερου αδερφού για το αγόρι. Αλλά και κυοφορεί συγκρούσεις. Στο μάτι του κυκλώνα μιας τέτοιας σύγκρουσης θα ξαναβρεθούν οι δυο φίλοι, σε ένα συγκλονιστικό φινάλε που επαναπροσδιορίζει συμπεριφορές και στάσεις αλλά και καθορίζει σχέσεις.

Ο Σκύλος είναι μια περιπετειώδης ιστορία ενηλικίωσης, συμφιλίωσης και αποδοχής μέσα από δύσκολα και παρακινδυνευμένα μονοπάτια. Μπορεί να μη δίνει λύσεις σε όλα τα προβλήματα των ηρώων, αποπνέει ωστόσο αισιοδοξία και την πίστη πως το καλό μπορεί να νικήσει. Συγκινητικό δίχως να του λείπει το χιούμορ, τρυφερό χωρίς να στερείται σκληρών περιγραφών, το μυθιστόρημα του Μάλιγκαν, μεταφρασμένο με συνέπεια από την Πετρούλα Γαβριηλίδου, δύσκολα θα αφήσει τον αναγνώστη του να το αφήσει από τα χέρια του.