Από τον Χαμένο Παράδεισο ως το... κατώφλι της κόλασης

• Δημήτρης Μαμαλούκας, Η μεγάλη ληστεία της χρηματαποστολής, εικόνες Γιώργος Σγουρός, Κέδρος, Αθήνα 2016
• Δημήτρης Μαμαλούκας, Η απαγωγή του τραπεζίτη Ο'Μπράιαν, εικόνες Γιώργος Σγουρός, Κέδρος, Αθήνα 2017 
• Αγγελική Ράδου, Ο Έντγκαρ και το μυστικό του θαμμένου φορέματος, εξώφυλλο Α. Παπαδάτος, Polaris, Αθήνα 2015
• Αγγελική Ράδου, Το ξύπνημα του Γκόλεμ, εξώφυλλο Α. Παπαδάτος, Polaris, Αθήνα 2016  

Σήμερα καταπιάνομαι με δυο αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους σειρές βιβλίων μυστηρίου, που, με δύο ως τώρα βιβλία στο ενεργητικό της η καθεμιά, έχουν κατορθώσει να χτίσουν συμπαγείς και ελκυστικούς μυθιστορηματικούς κόσμους και να μας κάνουν να περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη συνέχεια. Αναφέρομαι στους 4 ξεχωριστούς ντετέκτιβ του Δημήτρη Μαμαλούκα, που απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας από εννέα ετών και πάνω, και στις Σκοτεινές ιστορίες του νεαρού Πόε της Αγγελικής Ράδου, που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον παιδιών στην εφηβεία και ενηλίκων.

Αυτό που ευθύς εξαρχής εντυπωσιάζει στα βιβλία του Μαμαλούκα είναι πως η δράση τους εκτυλίσσεται εκτός Ελλάδας, σε μια φανταστική μικρή πόλη των ΗΠΑ που φέρει το πολλά υποσχόμενο όνομα Χαμένος Παράδεισος. Το μιλτωνικής έμπνευσης όνομα της πόλης, παρέα με τα λοιπά τοπωνύμια –Μαύρο Δάσος, Κίτρινος Ποταμός, Γεφύρι της Ελπίδας, Γεφύρι της Λησμονιάς, Σαρκ Σίτι, Νύχι της Αρκούδας κτλ.- συνθέτουν το ιδανικό σκηνικό μυστηρίου και περιπέτειας. Η πόλη, βγαλμένη θαρρείς από τον δικό μου χαμένο τηλεοπτικό παράδεισο της δεκαετίας του ’80, διαθέτει τραπεζίτη, έναν μάλλον καλόβολο κι ελαφρώς αφελή σερίφη, τοπική εφημερίδα κι όλα τα καλά.

Στο πρώτο βιβλίο της σειράς, Η μεγάλη ληστεία της χρηματαποστολής, οι 4 ξεχωριστοί ντετέκτιβ αναλαμβάνουν να λύσουν το μυστήριο μιας μεγάλης ληστείας που φαίνεται να έχει μπερδέψει εντελώς την τοπική αστυνομία. Έτσι, γνωριζόμαστε με τέσσερα φαινομενικά κανονικά παιδιά, από τα οποία μόνο το ένα έχει μια μακρινή σχέση με τη χώρα μας, αφού κουβαλάει ένα δυσκολοπρόφερτο ελληνικό όνομα. Βέβαια, όπως αποδεικνύεται στην πορεία, οι τέσσερις πιτσιρικάδες δεν είναι εντελώς συνηθισμένοι, αφού, χάρη σε μια μυστηριώδη σφαίρα που ανακαλύπτουν τυχαία στο δάσος, αποκτούν υπερφυσικές ικανότητες, οι οποίες πάντως κάνουν την εμφάνισή τους κατά περίπτωση, βοηθώντας κάποιες μόνο φορές στη λύση των μυστηρίων. Κάτι που συνειδητοποιούμε στη δεύτερη ιστορία της σειράς, όπου τα τέσσερα παιδιά κατορθώνουν να λύσουν το μυστήριο της εξαφάνισης του πλούσιου τραπεζίτη Ο’Μπράιαν χωρίς η βοήθεια της μυστηριώδους σφαίρας να είναι καταλυτική. Άλλος πολύτιμος αρωγός τους και στις δυο υποθέσεις ο καθηγητής Μακ Λουκ, αρκούντως μυστηριώδης ώστε να μας κάνει να ελπίζουμε ότι θα τον συναντήσουμε ως πρωταγωνιστή σε κάποια από τις μελλοντικές υποθέσεις των 4 ξεχωριστών ντετέκτιβ.

Τα δυο πρώτα βιβλία της σειράς, χάρη στην αμεσότητα του ύφους τους και τη γρήγορη εξέλιξη της καλοστημένης πλοκής τους, κρατούν ως το τέλος αμείωτο το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών. Ο συγγραφέας, γνώστης των κανόνων του αστυνομικού μυθιστορήματος, δε φλυαρεί άνευ λόγου, δεν επιμένει σε ανούσιες λεπτομέρειες, αποφεύγει την τυποποίηση και χτίζει παράλληλα με την αφήγηση ένα γοητευτικό σύμπαν που είναι σίγουρο ότι κρατάει καλά φυλαγμένες πολλές εκπλήξεις για το μέλλον. Κάτι που καθιστά σαφές και το εν μέρει ανοιχτό τέλος του δεύτερου βιβλίου της σειράς. 

Η εκφραστική εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού εξοικειώνει τους αναγνώστες με τους χαρακτήρες και το σκηνικό, ενώ οι ιδιαίτερα κατατοπιστικοί χάρτες στην αρχή και των δυο βιβλίων τούς επιτρέπουν να ακολουθήσουν νοερά τις διαδρομές των πρωταγωνιστών. 

Μακριά από τη χώρα μας διαδραματίζονται και οι Σκοτεινές ιστορίες του νεαρού Πόε, διά χειρός Αγγελικής Ράδου, η οποία επιλέγει την Αγγλία, και ειδικότερα το Λονδίνο της νεανικής ηλικίας του Έντγκαρ Άλαν Πόε ως σκηνικό των σκοτεινών της ιστοριών. Εκκινώντας από βιογραφικά στοιχεία του «άρχοντα του μακάβριου», όπως η ορφάνια του κι η νοσταλγία για τη νεκρή μητέρα του, η Ράδου εμπλέκει τον δωδεκαετή ήρωά της σε μυστηριώδεις ιστορίες στις οποίες κυριαρχούν το μακάβριο, ο μεταφυσικός τρόμος και η μαγεία. 

Στο πρώτο βιβλίο της σειράς, Ο Έντγκαρ και το μυστικό του θαμμένου φορέματος, ο Έντγκαρ, μαθητής οικοτροφείου, καλείται να εξιχνιάσει τον μυστηριώδη θάνατο ενός κοριτσιού με τη βοήθεια δυο ανέλπιστων συμμάχων: ενός φαντάσματος που γυρεύει μια ιστορία να χωρέσει και της δεκάχρονης Ελίφ, η οποία φαίνεται να διαθέτει ασυνήθιστες ικανότητες. Αυτή η τελευταία θα είναι και το κεντρικό πρόσωπο του δεύτερου βιβλίου της σειράς, που φέρει τον τίτλο Το ξύπνημα του Γκόλεμ, αφού το παρελθόν το δικό της όσο και της μητέρας της θα θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του ίδιου του Έντγκαρ αλλά και μιας σειράς άλλων προσώπων.

Καλή γνώστρια, όπως φαίνεται, όχι μόνο της λογοτεχνίας του Πόε αλλά και του τόπου και της εποχής που επιλέγει να περιγράψει, η συγγραφέας χτίζει ιστορίες στις οποίες κυριαρχούν οι ατμοσφαιρικές αλλά και συνεπείς πραγματολογικά περιγραφές, που αποτυπώνουν με ζωντάνια το κλίμα της εποχής ισορροπώντας με μαεστρία ανάμεσα στο πραγματικό και στο φανταστικό. Το βρόμικο, ομιχλώδες Λονδίνο, με τα παζάρια και τις κακόφημες γειτονιές του, μετατρέπεται σε ένα σκηνικό αέναου τρόμου, αφού σε κάθε γωνιά, σε κάθε σοκάκι μπορεί να ελλοχεύει το σκοτάδι κι ο θάνατος. 

 

Η λύση σε ιστορίες όπως αυτές ποτέ δε γίνεται να είναι εντελώς αναίμακτη και ειδυλλιακή. Μπορεί όμως να αποκαλύψει αλήθειες στους ήρωες ή να αποδώσει, έστω και με παράδοξο τρόπο, δικαιοσύνη. Το κακό ωστόσο έχει τόσα πρόσωπα ώστε να επανέρχεται με απρόσμενους τρόπους καθιστώντας λιγότερο πληκτική τη ζωή των ηρώων. Η ελαφρά μετατόπιση του κέντρου βάρους από τον Έντγκαρ στην Ελίφ στο δεύτερο βιβλίο της σειράς αλλά και το εν μέρει ανοιχτό τέλος του επιτρέπουν στους αναγνώστες να τρέφουν ισχυρές προσδοκίες για ό,τι πρόκειται να διαβάσουν στο μέλλον.