Ντέιβιντ Λέβιθαν, Κάθε μέρα άλλος

Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2017

Ονομάζεται Α και είναι μια ασώματη ύπαρξη. Καθημερινά ξυπνάει στο σώμα κάποιου άλλου. Ζει τη ζωή αυτού του άλλου, χωρίς όμως να μπορεί να επιλέξει το άτομο μέσα στο οποίο θα βρεθεί, το φύλο του, τα χαρακτηριστικά του, τα γούστα του, τον χαρακτήρα του. Απλώς περνάει μία μέρα στο ξένο σώμα όσο πιο ανώδυνα μπορεί. Μαθαίνοντας από τις εμπειρίες και τα βιώματα του εκάστοτε ξενιστή του, αλλά και χωρίς να παρεμβαίνει στη ζωή του. Ώσπου μια μέρα ξυπνά στο σώμα του Τζάστιν, γνωρίζει την κοπέλα του, τη Ριάννον, και την ερωτεύεται. Από εκείνη τη στιγμή και μετά τα πάντα αλλάζουν, καθώς σε όποιο σώμα κι αν βρεθεί, από όποιες συνθήκες κι αν περιβάλλεται, με όποιο χαρακτήρα κι αν κουβαλάει, βάζει στόχο να αναζητήσει και να βρει τη Ριάννον. Να της αποκαλυφθεί. Και να μοιραστεί ίσως μαζί της μια ολόκληρη ζωή.

Ένα υπέροχο νεανικό μυθιστόρημα από τον Ντέιβιντ Λέβιθαν. Καθηλωτικό, συναρπαστικό, με ωραίο ρυθμό που σε παρασύρει, κι ένα εύρημα –την ιδιαίτερη φύση του ασώματου αφηγητή του– που ο συγγραφέας διαχειρίζεται εξαιρετικά. Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου είναι και μια μέρα από τη ζωή του κεντρικού χαρακτήρα σε ένα διαφορετικό σώμα. Με αυτό τον τρόπο ο συγγραφέας κατορθώνει, κινούμενος μέσα σε διαρκώς μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα και ζωές, να προωθήσει αβίαστα την πλοκή του, συστήνοντας παράλληλα στον αναγνώστη του ένα τεράστιο μωσαϊκό από κάθε λογής δεκαεφτάχρονους: διαφορετικές φυλές, διαφορετικές ταυτότητες φύλου, διαφορετικές κοινωνικές τάξεις και οικογένειες - χαρακτήρες άλλοτε συμπαθητικοί και άλλοτε αντιπαθητικοί, συντηρητικοί ή επαναστάτες, όμορφοι ή λιγότερο εμφανίσιμοι, ριζοσπαστικοί και θρησκευόμενοι, αυτόνομοι και εξαρτημένοι, αισιόδοξοι και αυτοκτονικοί. Κάποιους ο αφηγητής θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους, άλλους θα τους χρησιμοποιήσει επιχειρώντας να πλησιάσει τη Ριάννον, και παραβαίνοντας με αυτό τον τρόπο τον απαράβατο ως τότε κανόνα να μην ανακατεύεται στις ζωές των ατόμων στα σώματα των οποίων φιλοξενείται. 

Και είναι κάπου εκεί που θα διαπράξει το ολέθριο σφάλμα, αφήνοντας ίχνη από το εικοσιτετράωρο πέρασμά του από το σώμα και τη ζωή ενός αγοριού. Τώρα πια δεν είναι μόνο ο αόρατος Α που αναζητά τη Ριάννον, αλλά και κάποιος άλλος που αναζητά αυτόν τον ίδιο. Κάθε του κίνηση φαντάζει δίκοπο μαχαίρι, καθώς η ανάγκη να αποκαλυφθεί στην κοπέλα που αγαπά και να μοιραστεί όσο το δυνατόν περισσότερες στιγμές μαζί της είναι αλληλένδετη με τον κίνδυνο να μάθουν το μυστικό που τόσα χρόνια κρύβει επιμελώς οι λάθος άνθρωποι. Αυτή η διελκυστίνδα ανάμεσα στην επιθυμία και στον κίνδυνο, στον έρωτα και στην καταδίωξη, στην ανάγκη για μια κανονική ζωή και στα ηθικά διλήμματα που απορρέουν από τα μέσα που θα χρησιμοποιήσει για να το πετύχει, θα φέρει τον κεντρικό χαρακτήρα αντιμέτωπο με δύσκολα ερωτήματα που αγγίζουν την ίδια τη φύση της ύπαρξής του: Άραγε γίνεται να ανθίσει ο έρωτας ερήμην της εξωτερικής σου εμφάνισης; Πόσο θεμιτό είναι να παρεμβαίνεις σε ξένες ζωές και να τις κάνεις άνω κάτω για να κατακτήσεις την προσωπική ευτυχία; Αλλά και πόσο υποκειμενικό μπορεί τελικά να είναι αυτό που εσύ εκλαμβάνεις ως καλό; Πόσο προστατευμένος και αυτάρκης μπορεί να νιώθεις μες στην όποια μοναδικότητά σου; Και μήπως, από την άλλη, στη συνειδητοποίηση ότι δεν είσαι μόνος στον κόσμο ελλοχεύει ο κίνδυνος να βρεθείς αντιμέτωπος με μια απρόσμενα τρομακτική πλευρά του εαυτού σου – μια πλευρά που κι εσύ ο ίδιος επιμένεις να αγνοείς;

Οδεύοντας προς το τέλος, κι έχοντας ως εκείνη τη στιγμή κυριολεκτικά καταβροχθίσει το βιβλίο –βοηθά σε αυτό και η άρτια μετάφρασή του στα ελληνικά–, προσωπικά, έζησα, παράλληλα με τα διλήμματα του κεντρικού χαρακτήρα, και το δικό μου δράμα, διερωτώμενη πού το πάει τελικά ο συγγραφέας κι αν θα πετύχει να οδηγήσει την ιστορία του σε ένα τέλος αντάξιο του αρχικού ευρήματός του. Ευτυχώς και για τον ίδιο αλλά και για μας, ο Λέβιθαν κατορθώνει, αποφεύγοντας ευφυώς τις όποιες παγίδες της ευκολίας, να μας χαρίσει ένα τέλος ευρηματικό και μαζί λυτρωτικό, το οποίο συνοψίζει αλλά και αποτελεί την κορύφωση της προβληματικής που αναπτύσσεται στο σύνολο του Κάθε μέρα άλλος. Ένα τέλος που θα συγκινήσει και μαζί θα ενθουσιάσει, θα γεννήσει σκέψεις αλλά και θα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο κάποιου είδους συνέχειας, με δυο λόγια ένα τέλος αντάξιο αυτού του εξαιρετικού στη σύλληψη και στην υλοποίησή του μυθιστορήματος, που ανεπιφύλακτα σας συστήνω να διαβάσετε.