Σοφία Μαντουβάλου, Η νύχτα που γεννήθηκε η αγάπη

Εικονογράφηση: Θέντα Μιμηλάκη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2015

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χριστουγεννιάτικα βιβλία που έχω διαβάσει τελευταία. Τρυφερό και μαζί ανατρεπτικό. Παραμυθένιο και ταυτόχρονα αληθινό. Ένα βιβλίο που κινητοποιεί τη σκέψη των παιδιών, πηγαίνοντάς τη πέρα από ζαχαρωμένες προφάνειες και βολικά δεδομένα. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Διαβάζεις τον τίτλο, Η νύχτα που γεννήθηκε η αγάπη, και στα σίγουρα σκέφτεσαι πως έχεις να κάνεις με άλλη μια ιστορία για τη γέννηση του Χριστού. Ειπωμένη αυτή τη φορά από κόκορα, που, εντάξει, μάλλον η παρουσία του στα θρησκευτικά δρώμενα σχετίζεται με στενάχωρα γεγονότα, όπως η τριπλή άρνηση του Πέτρου, κι όχι με γιορτινές καταστάσεις, όπως η ιστορία της γέννησης – αλλά πού να πάει ο νους σου πως αυτό είναι μόνο το πρελούδιο στις ανατροπές που θα συναντήσεις στο βιβλίο… Γεννήθηκε λοιπόν η αγάπη, και το γεγονός αυτό το διαλάλησαν όλα τα κοκόρια όλου του κόσμου σε όλες τις γλώσσες που βάζει ο νους. Και μετά και μετά; Αυτό ήταν όλο; Ξεμπερδέψαμε; Καθαρίσαμε; Όλα καλά; Ή μήπως… 

Αν λοιπόν, λέει η Σοφία Μαντουβάλου διά στόματος του σοφού κόκορα ήρωά της, η γέννηση της αγάπης αποτέλεσε μια νέα Γένεση, κάνοντας να φωλιάσει στα πλασμένα από χώμα και νερό σώματα των ανθρώπων η καρδιά –σε μια ευρηματική νύξη στη βιβλική Γένεση–, η αγάπη, ή μάλλον η πολυγλωσσία περί αγάπης, χτίζει έναν νέο πύργο της Βαβέλ – κι εδώ η αναφορά στη βιβλική παράδοση είναι αρκετά εύγλωττη ώστε να μας κάνει να αναλογιστούμε πόσες έριδες, μίση, σχίσματα, πόλεμοι, βασανισμοί, καταστροφές πάτησαν πάνω σε κίβδηλες κι αυθαίρετες ερμηνείες της αγάπης. 

Γιατί η αγάπη, η αληθινή, η ουσιαστική, λέει η συγγραφέας, δεν αρκεί να γεννηθεί. Να βαλσαμωθεί, να μπει σε γυάλα και να περιφέρεται μια φορά τον χρόνο εν είδει μουσειακού αντικειμένου ή λατρευτικού συμβόλου. Είναι καθημερινό βίωμα με άπειρες εκφάνσεις. Η σχέση σεβασμού του καθενός μας με τον εαυτό του και τους άλλους. Η ικανότητά μας να βλέπουμε άφοβα το πρόσωπό μας στον καθρέφτη. Η συγκίνηση που γεννά κάθε νέα ζωή που βλέπει το φως, όπως και κάθε νέα μέρα που ξημερώνει μπροστά στα μάτια μας.

Σ’ ένα βιβλίο του οποίου η αντισυμβατική και παιγνιώδης διάθεση φαίνεται ήδη από την επιλογή του τίτλου κι όπου τα σύμβολα με θαυμαστή άνεση αλλάζουν ρόλο και ξανατοποθετούνται στον χρόνο, μπορούν με εξίσου μεγάλη άνεση να συνυπάρξουν το ποιητικό ύφος και το λεπτό, υπονομευτικό χιούμορ, η αφηγηματική ευχέρεια και η φιλοσοφική διάθεση, η ανατροπή και η ευαισθησία. Οι εκφραστικές εικόνες της Θέντας Μιμηλάκη, απηχώντας σε αρκετά σημεία την ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων, έχουν την παράδοξη ιδιότητα να ντύνουν ένα βιβλίο που θα μπορούσε να διαβαστεί οποιαδήποτε μέρα του χρόνου. Αφού τελικά, όπως διαδηλώνει κι ο σοφός αλέκτωρ Μίζα ντελ Γκάλο, κάθε μέρα είναι Χριστούγεννα.