W. E. Joyce, Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρρις Λέσμορ

Εικονογράφηση: William Joyce, Joe Bluhm, μετάφραση: Μαρία Τοπάλη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2014

Ο κύριος Μόρρις Λέσμορ λατρεύει τις λέξεις, τις ιστορίες, τα βιβλία. Η ζωή του είναι το βιβλίο που γράφει ο ίδιος μέρα με τη μέρα. Μια μεγάλη φυσική καταστροφή γκρεμίζει το σπίτι του και σκορπάει τα βιβλία του στους πέντε ανέμους. Μαζί και τη ζωή του. Έπειτα από μέρες απελπισίας και απόγνωσης, τον επισκέπτεται ένα βιβλίο κυριολεκτικά εξ ουρανού και τον οδηγεί σε μια βιβλιοθήκη, όπου τα βιβλία φτερουγίζουν άτακτα αποζητώντας τη φροντίδα του. Η ζωή του μετατρέπεται σε μια καθημερινή περιπέτεια εξερεύνησης κι ανακάλυψης, φροντίδας και μοιρασιάς. Και μαζί δημιουργίας, αφού, όταν κοπάζουν οι ψίθυροι των άλλων βιβλίων, ο κύριος Μόρρις γράφει ακούραστα το δικό του, το βιβλίο της ζωής του. Κι όταν το τελευταίο αυτό κλείσει για πάντα, τα υπόλοιπα βιβλία της μεγάλης βιβλιοθήκης του θα βρουν μέσα του καταγραμμένη όλη την ιστορία, τους φόβους και τα όνειρα του συγγραφέα του. Που κι αυτά με τη σειρά τους θα βρουν σ’ ένα μικρό παιδί τον πρώτο τους αναγνώστη.

Ένα εικονογραφημένο βιβλίο για τη ζωή που μοιάζει με ιστορία κλεισμένη στις σελίδες ενός βιβλίου. Αλλά κι η ιστορία ενός ανθρώπου που αγάπησε κι έζησε μια ολόκληρη ζωή μαζί με τα βιβλία. Ένας φόρος τιμής στο βιβλιοθηκάριο, αλλά και σε κάθε βιβλιόφιλο. Δοσμένο με ποιητική διάθεση κι ευαισθησία, με πλήθος διακειμενικές αναφορές (με κυρίαρχη αυτή στο Μάγο του Οζ), υπέροχες εικόνες (το μάτσο με τα ιπτάμενα βιβλία-μπαλόνια), ισχυρή δόση αυτοαναφορικότητας, και, πάνω απ’ όλα, με την πανταχού παρούσα, μοναδική ικανότητα των βιβλίων όχι μονάχα να λειτουργούν ιαματικά για τις πληγές των ανθρώπων, αλλά και να τους χαρίζουν συναρπαστικά ταξίδια ανακάλυψης του κόσμου κι αυτογνωσίας. Η ζωή γίνεται ιστορία κλεισμένη σ’ ένα βιβλίο, όχι με τρόπο στατικό, ακαδημαϊκό, συμβολικό, αλλά ως ζωντανή πραγματικότητα, ως μια διαρκής περιπέτεια περιπλάνησης και αφήματος στη μαγεία του μυστικού και αόρατου για τους πολλούς. Κι αν το τέλος αυτής της μοναδικής περιπέτειας είναι προδιαγεγραμμένο κι αναπόδραστο, το βιβλίο της ζωής μας είναι αυτό που μένει πίσω να θυμίζει κάτι απ’ το πέρασμά μας σ’ αυτό τον κόσμο, διαιωνίζοντας ταυτόχρονα την αέναη χαρά της ανάγνωσης.

Η εικονογράφηση αποτυπώνει ατμοσφαιρικά την περιπέτεια της ζωής του κύριου Μόρρις, παίζοντας με την παρουσία-απουσία χρώματος, παντρεύοντας αβίαστα ρεαλιστική απόδοση και τολμηρή φαντασία, διαγράφοντας με συναισθηματική ένταση το πέρασμα του χρόνου, ζουμάροντας σε σελίδες και γραμματοσειρές στην απόπειρά της να ακολουθήσει τη βουτιά του κεντρικού ήρωα στον κόσμο του βιβλίου.

Ευτυχής ο κύριος Μόρρις Λέσμορ. Όχι μονάχα γιατί του έλαχε να ζήσει παρέα με τόσα και τόσα βιβλία, και να απαλύνει έτσι τις πληγές της πρότερης ζωής του, αλλά και γιατί του δόθηκε το δώρο να διαιωνίσει την ύπαρξή του μέσα σ’ αυτό το μοναδικής ακρίβειας αποστακτήριο συναισθημάτων, σκέψεων και ονείρων που είναι η λογοτεχνία. Αυτή που κατορθώνει να μεταμορφώνει την ασχήμια σε ομορφιά, το αμείλικτο πέρασμα του χρόνου σε άφθαρτη στιγμή, τον ασήμαντο εαυτό σε ιδανική αφαίρεση. Ποιος άραγε από μας δε θα ‘θελε να ’χει τη σπάνια τύχη του;

 Κι επειδή η ιστορία του κύριου Μόρρις Λέσμορ και των φανταστικών ιπτάμενων βιβλίων του έχει ειπωθεί εξαιρετικά και σε μια ταινία βραβευμένη με Όσκαρ, δείτε κι αυτό:΅