Εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια, Ψυχογιός, Αθήνα 2022
Δε νομίζω να υπάρχει συγγραφέας που να μην του έχει τύχει, μπαίνοντας σε τάξη για κάποια παρουσίαση, να βρεθεί αντιμέτωπος με δυο τρία τουλάχιστον παιδικά ζευγάρια μάτια που αδημονούν να μάθουν τα μυστικά της συγγραφής. Αυτή τη σφοδρή επιθυμία των παιδιών φαίνεται πως αφουγκράστηκε ο Κυριάκος Αθανασιάδης και οδηγήθηκε να γράψει το βιβλίο Να πώς γράφονται οι ιστορίες.
Για να είμαι ειλικρινής, δεν τα πάω καλά με τα μάνιουαλ γενικώς. Κι η στάση μου απέναντι στο συγκεκριμένο βιβλίο υπήρξε επιφυλακτική με το που έπεσε στα χέρια μου. Πώς να φυτέψεις, αλήθεια, τα μυστικά της γραφής στα κεφάλια μικρών παιδιών; Και, κυρίως, πώς να πετύχεις να κάνεις ελκυστικό στα μάτια τους αυτό σου το εγχείρημα;
Η απάντηση και στα δυο ερωτήματα είναι: άμεσα, απλά, με σαφήνεια. Με αυτές τις τρεις αρετές στη φαρέτρα του, ο συγγραφέας κατορθώνει με το καλημέρα να αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη του. Αποφεύγοντας να τον κουράσει με κατεβατά αφηρημένων και δυσνόητων οδηγιών, πετυχαίνει να διοχετεύσει το πληροφοριακό του υλικό μέσα από τον χαλαρό, άμεσο διάλογο ενός κοριτσιού και του σοφού γάτου της, του Μέρλιν. Κι αυτό το υλικό όμως, παρά τη φαινομενική χαλαρότητα, είναι με τέτοια τάξη, σαφήνεια και συνέπεια δοσμένο (πώς γεννιούνται οι ιστορίες; και πώς οι χαρακτήρες; πώς εξελίσσονται; τι αισθήματα και τι ερωτήματα γεννούν; τι εμπόδια συναντούν στον δρόμο τους; κτλ.), ώστε το βιβλίο να μην υπολείπεται σε τίποτα ενός συστηματικού οδηγού. Χωρίς πάντως να ταλαιπωρείται βαρυφορτωμένο από δυσνόητες και δυσεξήγητες έννοιες. Τα παιδιά έτσι κι αλλιώς δεν έχουν ανάγκη να τους παραστήσουμε ούτε τον Ζεράρ Ζενέτ ούτε τον Ρολάν Μπαρτ για να τους μιλήσουμε για τα της γραφής. Το μόνο που αποζητούν είναι απαντήσεις σε απλά κι αυτονόητα ερωτήματα και μια τονωμένη αυτοπεποίθηση που θα τους επιτρέψει να διασχίσουν θαρραλέα και μέχρι τέλους το μονοπάτι της αφήγησης.
Ομολογώ ότι δεν επιχείρησα να κάνω τις ασκήσεις δημιουργικής γραφής που καλύπτουν το δεύτερο μισό του βιβλίου. Δεν μπόρεσα όμως να μη σκεφτώ, ειδικά στην κατηγορία που αφορά τις ιδέες για διηγήματα και ιστορίες, ότι δε λειτουργούν ως μπούσουλας ή τυφλοσούρτης αλλά ως μοχλός απενοχοποίησης και απελευθέρωσης της φαντασίας, πείθοντας με τον τρόπο τους τα παιδιά για την –καθόλου αυτονόητη δυστυχώς– αξία και δυναμική κάθε ιστορίας. Όπως και κάθε λογοτεχνικού είδους (παραμυθιού, ιστορίας επιστημονικής ή σκέτης φαντασίας, αστυνομικού διηγήματος, περιπέτειας κτλ.).
Η Ναταλία Καπατσούλια με τις εικόνες της αναλαμβάνει το δύσκολο έργο να κάνει όσο πιο χαρούμενο, φευγάτο, σουρεαλιστικό και εκδρομικό αυτό το νοερό ταξίδι μέσα στις λέξεις. Και πράγματι, κατορθώνει να ντύσει με μπόλικο χρώμα, χιουμοριστικές όσο και ανατρεπτικές εικόνες το κείμενο, παρά την αντικειμενική δυσκολία που προκύπτει από την απουσία μιας δομημένης πλοκής για να πατήσει και σταθερών χαρακτήρων, πλην του κοριτσιού και, φυσικά, του σοφού μέντορά της, του πανταχού παρόντα γάτου Μέρλιν.
