Βασίλης Παπαθεοδώρου, Ναι, Βιρτζίνια, υπάρχει Άγιος Βασίλης!

Εικονογράφηση: Λίλα Καλογερή, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2013 (από 8 ετών)

 

 

Πριν από 116 χρόνια, τα Χριστούγεννα του 1897, χρονιάς που η χώρα μας ζούσε μια από τις μεγαλύτερες εθνικές της τραγωδίες, στη μακρινή Αμερική η μικρή Βιρτζίνια Ο’Χάνλον στέλνει ένα γράμμα σε μια ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα ζητώντας να της επιβεβαιώσουν την ύπαρξη ή μη του Αϊ-Βασίλη. Ο συντάκτης που αναλαμβάνει να της απαντήσει, έπειτα από πολλή σκέψη, και αφορμώμενος από μια προσωπική ανάμνηση, γράφει και δημοσιεύει στην εφημερίδα μια τεκμηριωμένη απάντηση που επιβεβαιώνει την ύπαρξη του αγίου των παιδιών, αλλάζοντας για πάντα τη ζωή της μικρής Βιρτζίνια.

Κάπως έτσι ξεκινάει το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου, το οποίο, εκκινώντας από την αληθινή και πολυαφηγημένη ιστορία της Βιρτζίνια, εστιάζει στη συνέχεια σε στιγμές από τη ζωή της ενήλικης πια ηρωίδας του, και μάλιστα στιγμές χριστουγεννιάτικες: η Βιρτζίνια δασκάλα, να προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει την πίστη της για την ύπαρξη του Αϊ-Βασίλη στους μικρούς μαθητές της, η Βιρτζίνια μητέρα μιας μονογονεϊκής οικογένειας να μεγαλώνει με αγάπη και στοργή την κόρη της, η Βιρτζίνια να προσφέρει στήριξη, φιλοξενία και χείρα βοηθείας και αλληλεγγύης σε φτωχούς, κυνηγημένους και απόκληρους της κοινωνίας.

Η γραμμική –με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως στην περίπτωση της ανάμνησης του δημοσιογράφου– αφήγηση, σε συνδυασμό με την εστίαση σε στιγμιότυπα από τη ζωή της ηρωίδας, που προϋποθέτει σημαντικά χρονικά άλματα, δίνει τη δυνατότητα στο συγγραφέα όχι μόνο να παρακολουθήσει την εξέλιξη του χαρακτήρα της αλλά και να αναδείξει τη συνέπεια με την οποία πορεύτηκε η Βιρτζίνια στη ζωή της, προβάλλοντας ταυτόχρονα, σαν σε τοιχογραφία, μια συνοπτική καταγραφή της ιστορίας του εικοστού αιώνα: δυο παγκόσμιοι πόλεμοι, το κραχ του ’29, οι φυλετικές διακρίσεις σε βάρος των μαύρων στην Αμερική, η βία των πόλεων. Εικόνες από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, εφιαλτικά επίκαιρες. Το σκληρό πρόσωπο της ανθρωπότητας αντιστικτικά βαλμένο απέναντι στη χαρά των Χριστουγέννων. Και κάπου εκεί ανάμεσα η ελπίδα να ανατέλλει χάρη στο θετικό πνεύμα και την πίστη της Βιρτζίνια.

Η Βιρτζίνια Ο'Χάνλον κατέχει τον κεντρικό ρόλο στο βιβλίο, πλαισιωμένη από πρόσωπα που, όσο κι αν απασχολούν με την ιστορία τους ένα, το πολύ δύο κεφάλαια, δεν παύουν να επανέρχονται στη συνέχεια, έστω ως απλοί θεατές ή κομπάρσοι, με συνδετικό πάντα κρίκο την ίδια την πρωταγωνίστρια, η οποία τελικά κατορθώνει να αποδείξει έμπρακτα ότι ο Αϊ-Βασίλης όντως υπάρχει: ενσαρκωμένος στο δικό της πρόσωπο, πηγή παρηγοριάς, ελπίδας, γενναιοδωρίας και ανθρωπιάς. Για τον ίδιο άλλωστε λόγο είχε επιβεβαιώσει την ύπαρξη του αγίου στη μικρή Βιρτζίνια κι ο Φράνσις Τσερτς, ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Σαν, το μακρινό 1897, ενθυμούμενος το φτερούγισμα ελπίδας που χάρισε σ’ ένα πλήθος δυστυχισμένων, τσακισμένων από τον πόλεμο παιδιών η δική του απρόσμενη παρουσία ανάμεσά τους.

Κι αν η αληθινή ιστορία του Φράνσις Τσερτς και της Βιρτζίνια Ο’Χάνλον, δυο ανθρώπων που, σημειωτέον, ποτέ δε συναντήθηκαν μεταξύ τους, μπόρεσε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τη λογοτεχνία και όχι μόνο, τότε, με τη δική της σειρά, η λογοτεχνία χρωστάει και στους δυο τους το θαύμα μιας συνάντησης που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια της ζωής τους. Μα και το άλλο θαύμα, αυτό στο οποίο με θέρμη πίστεψαν σ’ όλη τους τη διαδρομή. Στο βιβλίο του Παπαθεοδώρου θα τα δούμε να πραγματοποιούνται και τα δύο. Έστω και την ύστατη ώρα.