Σάββατο 31 Μαΐου 2014

Αλεξάνδρα Μητσιάλη, Το απίστευτο σχέδιο της Μυρτώς και του Περικλή!

Εικονογράφηση: Πέτρος Χριστούλιας, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2013 (από 8 ετών)

 


Δυο δίδυμα αδέρφια, η Μυρτώ κι ο Περικλής, καταστρώνουν ένα παράτολμο σχέδιο για να αντιμετωπίσουν τη μάγισσα Λεφτού, μια άπληστη, βαθύπλουτη γυναίκα που έχει επιβάλει την κυριαρχία της στην πόλη τους, απομυζώντας οικονομικά τους κατοίκους της, στερώντας τους από κάθε είδους πνευματική καλλιέργεια και μετατρέποντάς τους σε σκλάβους της. Στην προσπάθειά τους αυτή, τα δυο παιδιά θα βρουν συμμάχους πλάσματα από τον κόσμο της φαντασίας και του παραμυθιού, αλλά και κάποιους από εκείνους που, είτε από αδυναμία είτε από φόβο, υπηρετούσαν επί χρόνια πιστά την κακιά μάγισσα, υφιστάμενοι και οι ίδιοι την απάνθρωπη μεταχείρισή της.

Μια ιστορία φαντασίας με άφθονες αναφορές στην τρέχουσα πραγματικότητα, στην οποία αντιπαρατίθενται δυο εκ διαμέτρου αντίθετοι κόσμοι: εκείνος της μοχθηρής μάγισσας, ένας κόσμος χωρίς ίχνος πνευματικότητας και ευαισθησίας, που λατρεύει το χρήμα και το κέρδος με κάθε τίμημα, και εκείνος των δυο παιδιών, όπου βασιλεύει η φαντασία, η αγάπη για την τέχνη και η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Στο εγχείρημά της, η συγγραφέας αποπειράται να συνδυάσει δράση και φαντασία, με την πλάστιγγα να γέρνει τελικά μάλλον προς την πλευρά της δεύτερης. Η γλώσσα σε αρκετά σημεία, όπως συνήθως συμβαίνει στα βιβλία της Αλ. Μητσιάλη, δε φείδεται ποιητικότητας, την ίδια ώρα που τα τραγούδια τα οποία εμφανίζονται σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο χαρίζουν στο βιβλίο ζωντάνια και ρυθμό. Σπαρταριστή η περιγραφή της μάγισσας, μιας καρικατούρας βγαλμένης κατευθείαν από lifestyle εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης, που εύλογα κάνει τον αναγνώστη –μικρό ή μεγάλο– να αναρωτηθεί αν οι ρίζες της σημερινής κρίσης είναι μόνο οικονομικές ή και αξιακές-πνευματικές.

Όσο πάντως απίστευτο κι αν φαντάζει το σχέδιο των δυο παιδιών, φτάνοντας στο φινάλε του βιβλίου, έμεινα με την εντύπωση πως η πραγματοποίησή του υπήρξε και απίστευτα εύκολη. Ίσως σ’ αυτό να βοήθησε η άφθονη συνδρομή της μαγείας των παραμυθιών κι η αστείρευτη θέληση των δύο αδερφιών. Ωστόσο νομίζω ότι καταλυτική για την εξέλιξη αυτή υπήρξε η σταδιακή συνειδητοποίηση, βήμα με το βήμα, σελίδα με τη σελίδα, ότι ο παρανοϊκός κόσμος της μάγισσας Λεφτούς είναι σαθρός, χάρτινος, ένας κόσμος βαθιάς μοναξιάς, στηριγμένος στο φόβο και την ατολμία εκείνων που την υπηρετούν. Αυτών που τελικά, όταν την εγκαταλείπουν, γέρνουν αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ των δυο παιδιών και των φίλων τους. Απίστευτο;

Παρασκευή 23 Μαΐου 2014

Αντρέας Σταϊνχέφελ, Ρίκο και Όσκαρ - Το μυστήριο του ριγκατόνι

Εικονογράφηση: Πέτερ Σέσοβ, μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2013 (από 10 ετών)

 



Ένα αταίριαστο δίδυμο: ο μεγάλος Ρίκο, η ιδιομορφυΐα, κι ο μικρούλης Όσκαρ, η ιδιοφυΐα. Θα γνωριστούν τυχαία σ’ ένα καλοκαιριάτικο Βερολίνο που το σκιάζει ο φόβος από μια σειρά απαγωγών μικρών παιδιών. Η αλλόκοτη σχέση τους, πριν καλά καλά θεμελιωθεί, θα πέσει στα βαθιά και θα δοκιμαστεί από μια περιπέτεια που θα τους οδηγήσει μέσα από διαμετρικά αντίθετους δρόμους στη λύση ενός μεγάλου μυστηρίου. Κι αν μια ιδιοφυΐα, ένα παιδί που το μυαλό του τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, χρησιμοποιεί αρκετά παράτολμες αν και λογικά ορθές μεθόδους στη λύση μυστηρίων, μην περιμένετε το ίδιο από μια ιδιομορφυΐα, ένα παιδί με μυαλό που κινείται κάπως πιο αργά απ’ το κανονικό. Βέβαια, όπως αποδεικνύεται στο φινάλε του βιβλίου, κάποιες φορές, είτε ακολουθήσεις όλα τα σωστά είτε όλα τα λάθος συμπεράσματα, είσαι καταδικασμένος να οδηγηθείς στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα. Αρκεί ν’ αφουγκραστείς την καρδιά σου και να βρεις ακόμα και σ’ ανθρώπους πολύ διαφορετικούς από σένα εκείνον που λειτουργεί ιδανικά ως συμπλήρωμά σου.

Η επιλογή του Ρίκο ως αφηγητή της ιστορίας από τον Α. Σταϊχένφελ αναπόφευκτα μου έφερε στο νου έναν άλλο λογοτεχνικό ήρωα, τον Κρίστοφερ, το παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ που αφηγείται μοναδικά το αγαπημένο μου Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα του Μαρκ Χάντον. Ο Ρίκο βέβαια είναι ένας πολύ διαφορετικός χαρακτήρας, με ολόδική του φωνή, αυθόρμητη, πηγαία, κάποτε αφελή κι ανορθόδοξη, αλλά ικανή να αποτυπώσει ανάγλυφα τον χαρακτήρα και τις σκέψεις του, την καθημερινότητά του στη λαϊκή πολυκατοικία όπου ζει με τη μητέρα του, το ανυπόληπτο επάγγελμα και τις δυσκολίες αυτής της τελευταίας, την απουσία ενός πατέρα, την κάποτε λειψή μα και κοφτερή, σαν μέσα από σπασμένο τζάμι, ματιά του σε έναν σκληρό κόσμο παραμέλησης και μοναξιάς. Το αβίαστο χιούμορ, η παιδική αφέλεια και η ωμή ειλικρίνειά του χαρίζουν στο κείμενο μια ανθρωπιά και αυθεντικότητα που θα αιχμαλωτίσουν τον αναγνώστη, την ώρα που ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο ο Ρίκο διαβάζει τον κόσμο υπογραμμίζεται από τα πλαίσια –διάσπαρτα στο κείμενο– όπου η ιδιομορφυΐα μας κλείνει τις απόπειρές της να εξηγήσει δύσκολες λέξεις και έννοιες με έναν απολύτως προσωπικό και, συχνά, ξεκαρδιστικό τρόπο.

Κι αν απορείτε πώς ένα παιδί με μαθησιακές κι αναπτυξιακές δυσκολίες καταλήγει μπροστά σ’ έναν υπολογιστή να γράφει ολόκληρο μυθιστόρημα, να σας πω ότι όλο αυτό δεν είναι παρά μόνο το ημερολόγιο που του έχει αναθέσει να κρατάει εν είδει εργασίας ο δάσκαλός του στο ειδικό σχολείο που πηγαίνει, με την αυστηρή μάλιστα σύσταση να μην εκτρέπεται σε φλυαρίες και αναφορές σε άσχετα γεγονότα. Δεν είμαι σίγουρη αν τελικά ο αφηγητής μας ακολουθεί με συνέπεια τις οδηγίες του δασκάλου του. Αλλά, παρακολουθώντας τον σελίδα με τη σελίδα να αρθρώνει την ιστορία του, αναπόφευκτα αναρωτήθηκα τι άλλο είναι η αφήγηση αν όχι η τέχνη του περιττού, του αφανούς, αυτού που αναπάντεχα εμφανίζεται εκεί που δεν το σπέρνουν. Και ευχήθηκα να ήμουν ξανά δέκα χρονών, με όλο τον χρόνο του κόσμου δικό μου, και να απολάμβανα χωρίς θεωρητικές διαμεσολαβήσεις αυτό το υπέροχο βιβλίο, που ήδη αδημονεί να δώσει τη σκυτάλη της ανάγνωσης στα δυο επόμενα της σειράς, τα οποία κυκλοφορούν εδώ και λίγο καιρό από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.  

 
Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν:
Η συμμορία του μπίνγκο
Το αίνιγμα της πέτρας

Πέμπτη 8 Μαΐου 2014

Caryl Hart - Sarah Warburton, Η Πριγκίπισσα και τα Μπιζέλια

Απόδοση: Αντώνης Παπαθεοδούλου, Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 2014 (από 4 ετών)

 
 
 
 
Να σας πω ότι απεχθάνομαι τα βιβλία με ροζ εξώφυλλο. Κι ότι ακόμα περισσότερο μισώ τα ροζ βιβλία για πριγκίπισσες. Μόνο που το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα, αν και ροζ, αν και «πριγκιπικού» περιεχομένου, στο εσωτερικό του υπονομεύει ανελέητα την πρώτη εντύπωση που προξενεί το φανταχτερό και άκρως απατηλό περιτύλιγμα-εξώφυλλό του.
Η υπόθεση με δυο λόγια: Η ηρωίδα Λίλι-Ρόουζ Μέι ζει σ’ ένα σπίτι στο δάσος παρέα με τον μπαμπά της – πρώτη ανατροπή: μια μονογονεϊκή οικογένεια αποτελούμενη από μια κόρη κι έναν μπαμπά που καταρρίπτει κάθε στερεότυπο γύρω από τους ρόλους των φύλων. Η μικρή απεχθάνεται τα μπιζέλια όσο κι εγώ τα ροζ βιβλία για πριγκίπισσες – ίσως και λίγο περισσότερο. Ο μπαμπάς, ανήσυχος, σπεύδει να συμβουλευτεί το γιατρό, κι εκείνος, αντί να αναζητήσει τη λύση στα ιατρικά του βιβλία, επιλέγει μια πιο λογοτεχνική προσέγγιση στο πρόβλημα της μικρής, παραπέμποντας στο γνωστό παραμύθι της πριγκίπισσας με το μπιζέλι και προτείνοντας ως θεραπεία την εσπευσμένη μεταφορά της ασθενούς σε παλάτι. Κι είναι εκεί ακριβώς που η Λίλι-Ρόουζ θα αντιληφθεί ότι το να τρως μπιζέλια δεν είναι το μεγαλύτερο βάσανο που μπορεί να σου τύχει σε τούτη τη ζωή, αφού πίσω απ’ το ροζ περιτύλιγμα της πριγκιπικής καθημερινότητας κρύβονται τόνοι ψευτιάς, υποκρισίας, ανίας,  κούρασης και… λαχανόσουπας!  
Οι Caryl Hart και Sarah Warburton αφορμώνται με ιδιαίτερα εμπνευσμένο τρόπο από το γνωστό κλασικό παραμύθι για να διηγηθούν μια ιστορία όχι μόνο για την υγιεινή διατροφή, αλλά και για τη ματαιοδοξία του πλούτου και της εξουσίας, και τη μοναδικότητα της σχέσης του παιδιού με το γονιό του, μιας σχέσης που ούτε αγοράζεται ούτε πουλιέται. Το χαριτωμένο ομοιοκατάληκτο κείμενο και η ζωηρόχρωμη, κεφάτη εικονογράφηση –με μοναδική (υπονομευτική) εξαίρεση τα δύο σαλόνια που αφιερώνονται στο κλασικό παραμύθι, όπου οι εικόνες παραμένουν άτονες χρωματικά (σχεδόν ασπρόμαυρες) και η γραμματοσειρά που επιλέγεται είναι αρκετά πιο «βαριά» και «επίσημη» σε σύγκριση με εκείνη του υπόλοιπου κειμένου– θα χαρίσουν αβίαστο γέλιο στους μικρούς αναγνώστες, βοηθώντας τους να αναθεωρήσουν διατροφικές συνήθειες και λοιπές αξίες και ακονίζοντας το κριτικό τους πνεύμα απέναντι στα, συχνά παρωχημένα, πρότυπα των κλασικών παραμυθιών.