Παρασκευή 27 Ιουλίου 2012

Κάτι παιδιά σαν και τα δικά μας. Η σειρά «Τα δικαιώματα του παιδιού» (Αλίξ Καμπρέρα/Ρόζα Μ. Κούρτο)

Μετάφραση: Α. Μοσχονά, Α. Γιαννοπούλου, Εκδόσεις Μεταίχμιο (από 5 ετών)


Δέκα βιβλία που εκκινούν θεματικά από τις αρχές της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού, τις οποίες φιλοδοξούν να παρουσιάσουν μέσα από ισάριθμους απλούς μύθους στα μικρά παιδιά. Καθένα από τα βιβλιαράκια της σειράς παρουσιάζει μια ιστορία στην οποία πρωταγωνιστούν παιδιά που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο βρίσκονται αντιμέτωπα με κάποιου είδους πρόβλημα ή πρόκληση.



Έτσι, στο Μονοπάτι του Σοφού τρία παιδιά διεκδικούν την εύνοια ενός γέροντα σοφού, ώσπου τα ανυπέρβλητα εμπόδια που συναντούν στο δρόμο τους τα αναγκάζουν να συνεργαστούν μεταξύ τους για να τα ξεπεράσουν. Στο Παιδί που δεν είχε δει τον ήλιο ένα βασιλόπουλο βρίσκεται αποκομμένο από τον κόσμο επειδή οι γονείς του κρίνουν ότι αυτό είναι καλό για την υγεία του. Στο Ο Αμίν έχασε τον δρόμο του ο μικρός Αμίν χάνεται μέσα στη ζούγκλα και προσπαθεί μάταια να επιβιώσει ανάμεσα στα άγρια ζώα. Στο Μαγικό κουτί της Αριάδνης η μικρή Αριάδνη ανακαλύπτει χάρη στα λαγουδάκια της πόσο σημαντικό είναι για ένα παιδί να δέχεται τη φροντίδα των μεγάλων. Στο Νέο κόσμο του Ρίκι, ο ήρωας της ιστορίας, που έχει χάσει την όρασή του, κατορθώνει χάρη στη δική του προσπάθεια αλλά και με την αγάπη που εισπράττει από το περιβάλλον του να προσαρμόσει τη ζωή του στα νέα δεδομένα που έχει φέρει στην καθημερινότητά του η κατάσταση της υγείας του. Στο Πού πήγαν όλοι οι γονείς; τρία παιδιά που έχουν μικροπαράπονα από τους γονείς τους ζητούν από μια μάγισσα να τα απαλλάξει από αυτούς, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα. Από την άλλη, στο Χρώμα των γνώσεων τα παιδιά μιας οικογένειας που ζει σ’ έναν κόσμο δίχως χρώματα ανακαλύπτουν στα βιβλία το αντίδοτο στην άχρωμη ζωή τους. Κι αν μια παρέα μικρών πειρατών ανακαλύπτει με τον πιο δυσάρεστο τρόπο ότι όταν μπλέκεις με άγριους κουρσάρους δεν έχεις καλά ξεμπερδέματα στο Οι μικροί πειρατές, μια άλλη ομάδα παιδιών στο Ένα κάστρο γεμάτο χαμόγελα εξαπατάται και βρίσκεται κλεισμένη στο κάστρο ενός εκμεταλλευτή γίγαντα. Στο δέκατο και τελευταίο βιβλίο της σειράς ένας ανοιχτόμυαλος γυρολόγος διδάσκει την εμπιστοσύνη και την αλληλοβοήθεια σε ανθρώπους με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο. Μετά το τέλος κάθε ιστορίας ακολουθεί η αντίστοιχη αρχή από την οποία αυτή εκκινεί.  


Οπωσδήποτε το εγχείρημα να στηθεί ένα γαϊτανάκι από ιστορίες καθεμιά από τις οποίες λειτουργεί ως παράδειγμα μιας συγκεκριμένης θέσης ενέχει πολλές δυσκολίες. Στην περίπτωσή μας τόσο η ευχάριστη εικονογράφηση όσο και οι επαναλαμβανόμενες αναφορές από βιβλίο σε βιβλίο ονομάτων και τοπωνυμίων, όπως π.χ. ο Υαλόκοσμος ή η φυλή Τάκα Τάκα, προσδίδουν ενιαίο χαρακτήρα στα δέκα βιβλία της σειράς.



Σε ό,τι αφορά τη θεματική και την πλοκή των επιμέρους ιστοριών, παρατηρούμε σημαντική ποικιλία: Άλλοτε η αφήγηση καταφεύγει σε ιστορίες που παραπέμπουν στη σύγχρονη πραγματικότητα, όπως αυτή του Ρίκι, άλλοτε σε παλιότερες εποχές, όπως εκείνη του εμπόρου της φιλίας. Άλλοτε πατάει σε οικεία μοτίβα, όπως εκείνο του γίγαντα που φυλακίζει παιδιά, άλλοτε λειτουργεί υπονομευτικά προς διαδεδομένους μύθους, όπως συμβαίνει στην ιστορία του Αμίν, στην οποία καταρρίπτεται ο μύθος του ευγενούς αγρίου. Άλλοτε τα παιδιά εμφανίζονται ως θύματα μιας κατάστασης –έρμαια στα χέρια γιγάντων και πειρατών, περιορισμένα από τους γονείς τους κτλ.– κι άλλοτε υπεύθυνα για την κατάσταση στην οποία περιέρχονται – όπως στο Πού πήγαν όλοι οι γονείς;.


Βέβαια, το ζητούμενο πάντοτε σε μια αφήγηση, είτε απευθύνεται σε μικρούς είτε σε μεγάλους, είναι να μπορεί να σταθεί από μόνη της ως πρωτότυπη, αυτόνομη ιστορία. Η αυθεντικότητα και η αυτάρκειά της άλλωστε  είναι που θα κεντρίσουν και το ενδιαφέρον του εξαιρετικά απαιτητικού παιδικού κοινού. Σε αρκετές περιπτώσεις, όπως το Μονοπάτι του Σοφού η ο Έμπορος της φιλίας –και όχι μόνο–, ο στόχος, κατά τη γνώμη μου, επιτυγχάνεται ικανοποιητικά. Η ιστορία σε κερδίζει, χαίρεσαι να τη διαβάσεις μια και δυο και πέντε φορές.  Σε κάποιες άλλες, όπως το Ένα κάστρο γεμάτο χαμόγελα, αίσθησή μου ήταν ότι βρισκόμουν μπροστά σε μια ακόμα αναπαραγωγή μιας γνωστής ιστορίας.



Πέρα από αυτο πάντως, τα δέκα καλαίσθητα βιβλία της σειράς αποτελούν εξαιρετικό εργαλείο για να κάνουν τα μικρά παιδιά με ήπιο τρόπο μια πρώτη γνωριμία με τα δικαιώματά τους, ακόμα κι αν σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αποδεικνύουν και κάποιες από τις προαναφερόμενες ιστορίες, τα δικαιώματα αυτά μπορεί να φαντάζουν σε κάποιους από τους ανήλικους πρωταγωνιστές απολύτως αυτονόητα, εντελώς δεδομένα ή και υπερβολικά βαρετά...

Τετάρτη 25 Ιουλίου 2012

Περί μυθολογίας

Η περιπλάνησή μας στις εκδόσεις ελληνικής μυθολογίας για μικρά παιδιά ξεκίνησε εκεί γύρω στα τέσσερα. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, γιατί, αν αναλογιστεί κανείς τα σαπουνοπερικά χαρακτηριστικά της ελληνικής μυθολογίας –παράνομοι έρωτες, αμφισβητούμενες πατρότητες, δολοπλοκίες, απατημένες σύζυγοι κτλ.–, για να μην αναφερθούμε στα πηγαινέλα στον Άδη, στα συναπαντήματα με σημεία και τέρατα, στις αιματηρές συγκρούσεις και σε άλλες ομορφιές, κατανοεί πόσο λεπτή, σχεδόν χειρουργική, πρέπει να είναι η διαχείριση του θέματος όταν έχει να κάνει με προνηπιακές ηλικίες.

Ξεκινήσαμε με τη σειρά βιβλίων του Φίλιππου Μανδηλαρά «Η πρώτη μου μυθολογία», σε εικονογράφηση Ναταλίας Καπατσούλια, από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Πολύ προσεγμένη έκδοση, η οποία καλύπτει σχεδόν το σύνολο της ελληνικής μυθολογίας. Ευχάριστη, χιουμοριστική εικονογράφηση, περιορισμένης έκτασης κείμενο, ενδιαφέρουσες δραστηριότητες στο τέλος. Παρ’ όλα αυτά, η επιλογή του συγγραφέα να χρησιμοποιήσει στίχους αντί για πρόζα καθιστά σε ορισμένες περιπτώσεις δυσνόητο το κείμενό του, αφού τα παιδιά αυτής της ηλικίας χρειάζονται ένα λόγο σαφή και κατά το δυνατόν αναλυτικό, που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν την πλοκή του μύθου.

Επόμενη στάση η σειρά «Οι πρώτοι μου αρχαίοι ελληνικοί μύθοι» σε κείμενο Σεϊβιόρ Πιρόττα, εικονογράφηση Τζαν Λούις και απόδοση Βασιλικής Νίκα, από τις Εκδόσεις Πατάκη. Δέκα σημαντικοί αρχαιοελληνικοί μύθοι ειπωμένοι σαν παραμύθια. Απλό, εύληπτο κείμενο, αποφυγή αναφοράς σε βίαια περιστατικά, πρόθεση να δοθεί στα παιδιά ο μύθος σε αδρές γραμμές. Βεβαίως η σειρά περιλαμβάνει δέκα «περιστατικά» από την ελληνική μυθολογία. Λείπουν σημαντικά κομμάτια της, όπως οι θεοί του Ολύμπου, ο Ηρακλής ή οι περιπλανήσεις του Οδυσσέα.

Σε παρόμοιο πνεύμα φαίνεται να κινείται η σειρά «Διαβάζω μυθολογία» της Εύης Πίνη, σε χιουμοριστική, φιλική προς το παιδί εικονογράφηση από την Ελίζα Βαβούρη, επίσης από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Για την ώρα κυκλοφορούν βιβλία των 32 σελίδων για τον Ηρακλή, το Θησέα, τον Ιάσονα και τους θεούς του Ολύμπου, τον Τρωικό Πόλεμο (2 τόμοι), τον Οδυσσέα (2 τόμοι), καθώς  και δυο τόμοι των 120 σελίδων, από τους οποίους ο πρώτος είναι συγκεντρωτικός των τεσσάρων μικρών βιβλίων που προαναφέρθηκαν και ο δεύτερος περιέχει την ιστορία του Τρωικού Πολέμου και των περιπλανήσεων του Οδυσσέα. Η σειρά αυτή πάντως απευθύνεται σε παιδιά άνω των έξι ετών.

Σε μεγαλύτερα παιδιά απευθύνονται και τα τέσσερα βιβλία για τον Ηρακλή, το Θησέα, τον Ιάσονα και τον Οδυσσέα της Κατερίνας Σέρβη σε εικονογράφηση Σπύρου Κόντη, από τις Εκδόσεις Πατάκη. Στα υπέρ τους το προσεγμένο πραγματολογικά κείμενο, όπως και η μορφή κόμικ, που τα καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικά.

Για το τέλος άφησα τη δεκάτομη σειρά βιβλίων «Μυθολογία» σε κείμενο και εικονογράφηση Σοφίας Ζαραμπούκα από τις Εκδόσεις Κέδρος. Σπουδαία δουλειά, που καλύπτει όλο το φάσμα της ελληνικής μυθολογίας, αρχής γενομένης από την Κοσμογονία, τους Τιτάνες και τους θεούς του Ολύμπου, προχωρώντας σε ήσσονα μυθολογικά πρόσωπα, δευτερεύοντες θεούς και ήρωες, και φτάνοντας ως τον Ηρακλή και το Θησέα. Το εύληπτο κείμενο καθιστά τα βιβλία της ιδανικά για παιδιά προνηπιακής ηλικίας, ενώ η διπλή ιδιότητα συγγραφέα και εικονογράφου –σπάνια δυστυχώς για τα ελληνικά δεδομένα– δίνει στη Ζαραμπούκα την ευχέρεια να διαχειριστεί ως ενιαίο σύνολο κείμενο και εικόνες. Ξεχωριστή μνεία θα πρέπει να γίνει εδώ στις εκπληκτικές αυτοτελείς εκδόσεις Η αργοναυτική εκστρατεία, Ομήρου Ιλιάδα και Ομήρου Οδύσσεια, σε κείμενο και εικονογράφηση επίσης Σοφίας Ζαραμπούκα, κι αυτές από τις Εκδόσεις Κέδρος, οι οποίες πάντως απευθύνονται σε παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού.    

Είναι σίγουρο πως σε αυτή την ερασιτεχνική αναζήτηση, στη διάρκεια της οποίας πρωταρχικό μου μέλημα ήταν η κάλυψη των μαθησιακών αναγκών του παιδιού μου, πολλά βιβλία, ενδεχομένως και κάποια αξιόλογα, μου έχουν διαφύγει. Στόχος μου εδώ άλλωστε δεν είναι η χαρτογράφηση του χώρου αλλά η αποτύπωση προσωπικών εντυπώσεων από ό,τι έτυχε να πέσει στα χέρια μου.

Δευτέρα 23 Ιουλίου 2012

Τα βάσανα μιας φιλίας: Το βρομοκάτσικο και το χαζόχηνο της Ισαμπέλ Αμπεντί

Μετάφραση: Ε. Καμηλάρη, Eκδόσεις Πατάκη (από 3 ετών)


Αληθινά αταίριαστο δίδυμο! Ακόμα και οπτικά να το δεις, τι γυρεύει ένα εριστικό πουλερικό παρέα μ’ ένα κυκλοθυμικό μηρυκαστικό; Εν προκειμένω, χηνάκι και κατσικάκι είναι συμμαθητές, γείτονες και φίλοι κολλητοί. Είναι δυο παιδιά που, παρ’ όλες τις διαφορές τους, δεν παύουν να έχουν τις ίδιες ανάγκες, τις ίδιες αγάπες, ακόμα και τις ίδιες αναποδιές!

Μ’ αυτές τις τελευταίες καταπιάνονται τα βιβλία της Ισαμπέλ Αμπεντί με την εικονογράφηση του Σίλβιο Νόυεντορφ Βρομοκάτσικο! – Χαζόχηνο! και Χάθηκε! Βρέθηκε!, σε μετάφραση Έ. Καμηλάρη. Τσακωμοί για το τίποτα στο σχολείο, εκατέρωθεν πειράγματα και ζαβολιές, χαμένα παιχνίδια, και δυο ταλαίπωρες μαμάδες, η κυρία χήνα κι η κυρία κατσίκα, που παλεύουν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα και να αποκαταστήσουν ισορροπίες κι αισθήματα.

Τα βιβλία διαβάζονται με δύο τρόπους, μια και διαθέτουν διπλή όψη. Έχουν δυο διαφορετικά εξώφυλλα το καθένα, και περιέχουν δυο διαφορετικές εκδοχές της εκάστοτε ιστορίας. Από τη μια, η άποψη που καταθέτει το μικρό χηνάκι. Από την άλλη, τα παράπονα που διατυπώνει το κατσικάκι. Εδώ που τα λέμε, οι δυο τους μας τα λένε σχεδόν πανομοιότυπα. Η συγγραφέας, πρακτικά, στήνει τον ίδιο καμβά σε διπλή όψη, βάζοντας στο στόμα και των δυο ηρώων τα ίδια πάνω κάτω  λόγια, τις ίδιες θυμικές αντιδράσεις, τους ίδιους διαλόγους με τις μαμάδες τους. Οι μικροδιαφοροποιήσεις στις εκδοχές που καταθέτουν οι δυο εν διαστάσει φίλοι αφορούν μονάχα λεπτομέρειες: το χηνάκι είναι ενοχλημένο από την τάδε άσχημη συμπεριφορά του κατσικιού, την οποία, σημειωτέον, το κατσίκι παρακάμπτει πλήρως στη δική του διήγηση· το κατσικάκι, πάλι, έχει χολωθεί από τη δείνα κακότροπη στάση του φίλου του, την οποία, όλως τυχαίως, ούτε που θυμάται να την αναφέρει το παπάκι. Καθένα από τα δυο θυμωμένα ζωάκια δίνει διαφορετική ερμηνεία στα γεγονότα, παραβλέποντας συνήθως το δικό του μερίδιο ευθύνης.
Έτσι, διαβάζοντας και τις δυο πλευρές της ιστορίας, αντιλαμβανόμαστε ότι η αλήθεια μπορεί συχνά να έχει δύο όψεις, στην περίπτωσή μας πάντως φαίνεται να βρίσκεται κάπου στη μέση. Εκεί, στη μέση ακριβώς του κάθε βιβλίου, συναντιούνται και οι δυο ιστορίες, και μαζί μ’ αυτές και τα δυο μετανιωμένα ζωάκια, που τα βρίσκουμε πάντα φιλιωμένα στο κεντρικό σαλόνι, να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η αγάπη κι η ανάγκη του ενός για τον άλλο στέκει πέρα και πάνω από μικροπαρεξηγήσεις, πείσματα και καβγαδάκια.

Ιδανικά βιβλία για να βοηθήσεις ένα πολεμοχαρές, οργισμένο τρίχρονο ή τετράχρονο  να αντιληφθεί τις έννοιες της συμφιλίωσης, της παραδοχής, της μοιρασιάς, της συγγνώμης, της γενναιοδωρίας, ερχόμενο στη θέση αυτού που βρίσκεται απέναντί του και αντιλαμβανόμενο ότι κι εκείνος βιώνει παρόμοιες καταστάσεις κι έχει να διαχειριστεί αντίστοιχα συναισθήματα με αυτό. Αν και φαντάζομαι ότι και αρκετοί ενήλικες, διαβάζοντας τις περιπέτειες των δυο φίλων, θα αισθανθούν μια τσιμπιά νοσταλγίας για τους δικούς τους παιδικούς καβγάδες που, παρ’ όλη τη σφοδρότητά τους, δε στάθηκαν ικανοί ν’ αφήσουν ούτε μια τοσηδά χαρακιά μέσα τους.

Τα άλλα δύο βιβλία της σειράς Κρίμα, έχασα! Γιούπι, κέρδισα! και Αλήθεια σού λέω, δεν το 'κανα εγώ!, σε μετάφραση Ε. Γκόρτζη, είναι εξαντλημένα. Όλες οι ιστορίες πλέον κυκλοφορούν συγκεντρωμένες σε έναν τόμο, με τον τίτλο Βρομοκάτσικο! Χαζόχηνο! Θεωρώ πάντως ότι σε αυτή τη μορφή υπολείπονται σημαντικά των αυτοτελών εκδόσεων με το διπλό εξώφυλλο.    

Παρασκευή 20 Ιουλίου 2012

Ο Βάτραχος του Μαξ Βέλθουις, ένας από μας

Μετάφραση: Μάνος Κοντολέων, Εκδόσεις Πατάκη (από 4 ετών)


Το εκπληκτικό με το Βάτραχο είναι η λιτότητα τόσο του κειμένου του όσο και της εικονογράφησής του. Λες κι ο δημιουργός του δε χρειάζεται να πει ούτε να δείξει τίποτα περισσότερο από τα απολύτως απαραίτητα.


Ο Βάτραχος ζει μόνος κι έχει φίλους του την πάπια, το γουρούνι, το λαγό. Έτσι απλά. Χωρίς ονόματα, χαϊδευτικά, προσδιορισμούς. Ίσως επειδή είναι λίγο πολύ συνηθισμένοι τύποι, με ελαττώματα, αδυναμίες, φόβους και απλά, καθημερινά προβλήματα. Κάποια στιγμή στην παρέα θα μπει κι ο Ποντικός, ο οποίος ωστόσο δεν είναι σταθερό μέλος της. Πάει κι έρχεται. Είναι ο περιπλανώμενος, ο συλλέκτης εμπειριών, το καινοτόμο, τολμηρό πνεύμα, που ως διαφορετικός ταρακουνάει τα ήρεμα, έως και λιμνάζοντα, νερά της ζωής των άλλων.
Ο Βάτραχος δεν είναι τέλειος. Στην πραγματικότητα, είναι ένας από μας. Με όλους τους φόβους, τις αδυναμίες, τις ανασφάλειες και τα ελαττώματα που συναντάς στο συνηθισμένο άνθρωπο. Ωστόσο, παρά τις όποιες αναστολές, η διαδρομή του είναι μια πορεία κατάφασης, έστω και μέσα από μικρά, διστακτικά βήματα. Ο Βάτραχος, έστω και με κόπο, καταλήγει πάντοτε να ξεθάψει από μέσα του την προσωπική του αλήθεια, να διορθώσει το –όποιο– λάθος, να αποκαταστήσει αδικίες, να βρει τις ισορροπίες στη σχέση του με τους φίλους του, να κάνει με δυο λόγια την –έστω και μικρή– υπέρβασή του. Κάθε ιστορία του είναι μια  πορεία προς την αυτογνωσία και την αυτοβελτίωση.
 


Έτσι, όταν ο ερχομός του Ποντικού, του άγνωστου, του ξένου, του διαφορετικού, ταράζει το Γουρούνι και την Πάπια στο Ο Βάτραχος κι ο Ξένος, φέρνοντας στην επιφάνεια φόβους, ανασφάλειες, προκαταλήψεις, ο Βάτραχος επιλέγει να μην ακολουθήσει άκριτα τη γνώμη τους και να διαμορφώσει δική του άποψη, κατορθώνοντας εντέλει να αλλάξει τη στάση και των φίλων του. Ο Ποντικός έχει δικαίωμα στη διαφορετικότητα, μόνο που συχνά ο φόβος και η προκατάληψη των ανθρώπων για το άλλο δεν έχουν να κάνουν μόνο με στρεβλές «απόλυτες αλήθειες» ριζωμένες στα μυαλά τους, αλλά και με την αδυναμία τους να υποτάξουν τον εγωισμό τους μπροστά σε οτιδήποτε τους ξεπερνάει.


Η πορεία του Βάτραχου προς την αυτογνωσία αλλά και την αυτοβελτίωση συνεχίζεται και στο Ο Βάτραχος είναι ήρωας, όταν ο Βάτραχος αποφασίζει να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο για να βοηθήσει τους φίλους του, εγχείρημα που απαιτεί και το ξεπέρασμα των δικών του δυνατοτήτων. Μπορεί εντέλει να χρειάζεται χείρα βοηθείας για να τα καταφέρει, ωστόσο η πρόθεση και η υπεράνθρωπη προσπάθεια είναι αυτά που μετράνε.
 

 
Κι αν ο ηρωισμός είναι μια κατάκτηση που επιτυγχάνεται ύστερα από κόπο και υπέρβαση του εαυτού, τόσο το Ο Βάτραχος είναι Βάτραχος όσο και το Ο Βάτραχος κι ο απέραντος κόσμος αποτελούν μαθητείες αυτογνωσίας, επιτρέποντας στον ήρωα να συμφιλιωθεί με τις ατομικές του αδυναμίες αλλά και να ανακαλύψει τις δυνατότητές του, αποδεχόμενος τον εαυτό του ακριβώς όπως είναι, ακόμα κι αν η συνειδητοποίηση αυτή προϋποθέτει την αναγνώριση της υπεροχής των άλλων ή έστω του δικαιώματός τους να διαχειρίζονται με τελείως διαφορετικό τρόπο τον εαυτό τους και να θέτουν άλλες προτεραιότητες και στόχους.
 
Αλλά ο Βάτραχος, όπως είπαμε, είναι και ανασφαλής, τρωτός, ανθρώπινος. Στο Ο Βάτραχος και μια πολύ ξεχωριστή μέρα η αίσθηση ότι οι φίλοι του τον έχουν απομονώσει τον οδηγεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα, ενώ στο Ο Ερωτευμένος Βάτραχος έρχεται αντιμέτωπος με την επιτακτική ανάγκη να διαχειριστεί όσο καλύτερα μπορεί τα πρωτόγνωρα και ακατανόητα συναισθήματα που τον κατακλύζουν.
 
Η νέα έκδοση των βιβλίων του Βάτραχου, που ξεκίνησε από το 2010 και συνεχίζεται από τις Εκδόσεις Πατάκη, αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο τη λιτή εικονογράφηση, η οποία παραπέμπει σε παιδική ζωγραφιά, παντρεμένη ιδανικά με τη γραμματοσειρά που έχει επιλεγεί. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής έχουν επανεκδοθεί μόνο τα Ο Βάτραχος κι ο Ξένος, Ο Βάτραχος είναι Βάτραχος, Ο Βάτραχος και μια πολύ ξεχωριστή μέρα, Ο ερωτευμένος Βάτραχος, Ο Βάτραχος είναι ήρωας. Στην παλιότερη έκδοση μπόρεσα να βρω μόνο το Ο Βάτραχος κι ο απέραντος κόσμος. Δεν κατόρθωσα να ξετρυπώσω κάπου τα Ο Βάτραχος φοβάται, Ο Βάτραχος το χειμώνα. Αναμένουμε εναγωνίως την επανέκδοση και των υπόλοιπων βιβλίων της σειράς.

Παρασκευή 13 Ιουλίου 2012

Χορεύοντας με τους λύκους του Geoffroy de Pennart

Εκδόσεις Παπαδόπουλος (από 3 ετών)  

 

 Αληθινή αποκάλυψη! Ξεκινήσαμε από τον Καλόκαρδο λύκο (μτφρ. Γ. Παπαδόπουλος) και κολλήσαμε για τα καλά. Ο Geoffroy de Pennart στήνει έναν κόσμο εμπνευσμένο από γνωστά κλασικά παραμύθια, τις υποθέσεις των οποίων κόβει και ράβει με τρόπο ανατρεπτικό και συχνά πυκνά άκρως εξευτελιστικό για τους ταλαίπωρους τους λύκους του.
 
Οι λύκοι του Pennart, να το ξεκαθαρίσουμε, είναι παιδιά από σπίτι, διαθέτουν αρχές, έχουν ως αναφορά τις οικογενειακές αξίες, κάποιοι απ’ αυτούς δεν παύουν να είναι τα γνωστά κακότροπα και κουτοπόνηρα ζώα που γνωρίσαμε στα κλασικά παραμύθια, ορισμένοι άλλοι όμως, παρότι κάποια στιγμή περνάνε κρίση ταυτότητας και βιώνουν έντονα υπαρξιακά διλήμματα, αναδεικνύονται εντέλει φωτεινές εξαιρέσεις, γεγονός που τους καθιστά αληθινά αξιαγάπητους σε μικρούς και μεγάλους αναγνώστες.
 



 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Εξαιρετικός ο Καλόκαρδος λύκος, το πρώτο βιβλίο του Pennart που έπεσε στα χέρια μας, κάτι σαν περίπατος σ’ ένα πλήθος από κλασικά παραμύθια για τον κακό το λύκο, μ’ έναν ήρωα ο οποίος εγκαταλείπει το πατρικό σπίτι για να ζήσει μόνος συνοδευόμενος από τις ευχές όλης της οικογένειας. Μόνο που δεν πρόκειται για ένα τυπικό λύκο, αλλά για ένα αφοπλιστικά καλόκαρδο παιδί, μοιρασμένο ανάμεσα στα πρέπει της οικογένειάς του και στα δικά του θέλω. Στο δρόμο του θα συναντήσει γουρουνάκια, κατσικάκια, Κοκκινοσκουφίτσες κι ένα σωρό άλλα παραδοσιακά εδέσματα λύκων, χωρίς όμως να μπορέσει να φάει κανένα λόγω του πονόψυχου, καλόκαρδου χαρακτήρα του. Στο φινάλε πάντως κατορθώνει να βρει τις ισορροπίες ανάμεσα στη φύση του και στα πιστεύω του, αλλιώς ανάμεσα στην κληρονομιά των προγόνων του και στη δική του, ρηξικέλευθη άποψη για τη ζωή. Μέσα από την πορεία αυτογνωσίας του ήρωα ο συγγραφέας παρεμβαίνει δημιουργικά σε μια σειρά από κλασικά παραμύθια, δίνοντας μάλιστα απρόβλεπτo τέλος και σε ένα από αυτά – και μάλιστα πρόκειται για παραμύθι στην κλασική εκδοχή του οποίου ο λύκος δεν έχει καμία θέση!

 
Σπουδαίο και το Γεύμα των λύκων (μτφρ. Γ. Παπαδόπουλος), με σπαρταριστό χιούμορ, ευφυείς διαλόγους, τον ίδιο κεντρικό ήρωα και συμπρωταγωνιστή ένα απίστευτα κουλ γουρουνάκι, καλλιεργημένο, ευφυές,πολυτάλαντο και ατρόμητο! Εδώ ο Λουκάς, ο καλόκαρδος λύκος, πιάνει ένα γουρουνάκι με σκοπό να το θρέψει και να το ετοιμάσει για το κυριακάτικο τραπέζι που σκοπεύει να κάνει στην οικογένειά του, ωστόσο η ευρηματικότητα του μικρού Μελέτη, του γουρουνιού, και η δύναμη της φιλίας που θα αναπτυχθεί ανάμεσα στους δυο παραδοσιακούς εχθρούς θα αλλάξει τελείως την τροπή των πραγμάτων.  
 
 
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και το παλιότερο Ο λύκος ξαναγύρισε! (μτφρ. Γ. Παπαδόπουλος), στο οποίο όλα τα εν δυνάμει θύματα του επανακάμψαντα κακού λύκου μαζεύονται πανικόβλητα στο ίδιο σπιτάκι περιμένοντας το βέβαιο τέλος... Στην περίπτωσή μας οι βάρβαροι μπορεί να αργούν να χτυπήσουν την πόρτα, εντέλει πάντως θα κάνουν την εμφάνισή τους: ο λύκος θα είναι πιστός στο ραντεβού του με την ιστορία, η εξέλιξη όμως των πραγμάτων θα είναι απρόσμενη...
 
Στο Να ‘μαι ξανά (μτφρ. Σ. Καπλάνη) η οπτική της ιστορίας γυρίζει τούμπα, καθώς βλέπουμε τα γεγονότα από την πλευρά του λύκου, που ετοιμάζεται για το μεγάλο come back, για να διαπιστώσει, επισκεπτόμενος τα υποψήφια θύματά του, ότι κανένας δε βρίσκεται εκεί που θα υπαγόρευε η παραδοσιακή εκδοχή των παραμυθιών για να τον περιμένει.



Στη Στρογγυλοσκουφίτσα (μτφρ. Μ. Μοίρα) η διαφοροποίηση από το γνωστό κλασικό παραμύθι υπονοείται ήδη από τον τίτλο. Εδώ τα προβλήματα της κεντρικής ηρωίδας ξεκινούν από μια βασική παρανόηση, καθώς, όταν συναντιέται με το λύκο στο δάσος τον περνάει για σκύλο. Ωστόσο, στην πορεία της ιστορίας, γιαγιά κι εγγονή τα βγάζουν πέρα μια χαρά απέναντι στο λύκο, χωρίς από μηχανής κυνηγούς. Μάλιστα, όπως ανακαλύπτουμε στο τέλος της ιστορίας, το μοιραίο συναπάντημά τους στο δάσος έχει αποτελέσει έναυσμα τόσο για την κεντρική ηρωίδα όσο και για τον κακό λύκο ώστε να πάρουν αποφάσεις καθοριστικές για το μέλλον και των δυο τους.

Το Ο Λύκος… και τα τρία γουρουνάκια (μτφρ. Γιάννης Παπαδόπουλος) θα μας μείνει για πάντα αξέχαστο, όχι τόσο για τη γεμάτη σασπένς καταδίωξη των γουρουνιών από τον κακό λύκο Ιγκόρ, όσο λόγω του καταπληκτικού οχήματος που λανσάρει. Αλήθεια, ποιο τρίχρονο δε θα ήθελε σαν τρελό να μπει σε τροχογουρουνοσπιτάκι, και μάλιστα λουξ; Όσο για το φινάλε, αυτό θα πραγματοποιηθεί παρουσία όλων σχεδόν των ηρώων που εμφανίζονται στα βιβλία του συγγραφέα, και χάρη στην παρέμβαση του καλόκαρδου λύκου Λουκά...
 
Τέλος, το Ο λύκος, η κατσίκα και τα 7 κατσικάκια (απόδ. Φ. Μανδηλαράς), δεν είναι άλλο από μια αστική φαρσοκωμωδία παρεξηγήσεων μεταφερμένη σε χλοερά λιβάδια και κατσικίσιες μεζονέτες. Ο κακός λύκος Ιγκόρ, σεσημασμένη περίπτωση, θα γνωρίσει τον απόλυτο εξευτελισμό για μια ακόμα φορά όταν θα επιχειρήσει να μπει μεταμφιεσμένος σε κυρία Κατσίκα στο σπίτι των κατσικιών για να τα φάει...
 
Κυρίαρχες ιδέες που διατρέχουν τα βιβλία του συγγραφέα η ανατροπή των κοινωνικών στερεοτύπων, η πίστη στη μοναδικότητα της προσωπικότητας του καθενός, η ανεκτικότητα κι ο σεβασμός για τον άλλο, έστω κι αν αυτός τυχαίνει να είναι ο προαιώνιος, άρα και αυτονόητος, εχθρός. Βέβαια, ακόμα κι αν ένας λύκος κρύβει καρδιά αρνιού, αίσθημα δικαίου και ευαισθησίες, καλό είναι να μη γενικεύουμε, γιατί δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει! Και στην περίπτωση πάντως που ο λύκος αποδειχτεί άξιος εκπρόσωπος του είδους του, το θάρρος, η ευρηματικότητα, το ομαδικό πνεύμα και η αμφισβήτηση παγιωμένων αντιλήψεων και μεθόδων έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν ισορροπίες και να γείρουν την πλάστιγγα προς τη μεριά του φαινομενικά πιο αδύναμου.
 
Από τον ίδιο εκδότη κυκλοφορεί στα ελληνικά και η Πριγκίπισσα, ο δράκος κι ο ατρόμητος ιππότης (μτφρ. Κ. Τριανταφύλλου), ενώ δυστυχώς για την ώρα εξαντλημένα είναι η εξαιρετική Σοφία, η αγελαδίτσα τραγουδίστρια, ο Γιάννος Σκυλάκος και η Μαρίκα Φουντωτή, καθώς και ο Προκόπης και ο Λύκος.