Τζον Ά. Ρόου

• Ο Φεγγαρούλης, απόδοση Πέτρος Χατζόπουλος, Εκδόσεις Πατάκη - minedition, Αθήνα 2005 (από 4 ετών)

• Καπετάν Μπαμπέσης! απόδοση Μαρία Παπαγιάννη, Εκδόσεις Πατάκη - minedition, Αθήνα 2006 (από 4 ετών)

• Χαμογέλα, απόδοση Μαρία Παπαγιάννη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2009 (απο 4 ετών)

• Θέλω μια αγκαλιά, απόδοση Μαρία Παπαγιάννη, Εκδόσεις Πατάκη - minedition, Αθήνα 2010 (από 4 ετών)
  

Ο Τζον Ά. Ρόου ανήκει στους τυχερούς εκείνους ανθρώπους που μπορούν και να γράφουν και να εικονογραφούν τις ιστορίες τους. Αν και στη δική του περίπτωση το πράγμα μάλλον δεν πάει με αυτή τη σειρά. Η αίσθησή μου κάθε φορά που ξεφυλλίζω τα βιβλία του είναι ότι όλα ξεκινούν από την εικόνα, καθώς ο κόσμος που δημιουργούν οι ζωγραφιές του είναι τόσο συμπαγής, αυτόνομος, σχεδόν αυτάρκης, ώστε και η αφήγηση να ορίζεται αναπόφευκτα από αυτόν: χαριτωμένα όσο και παράδοξα ζωάκια, αλλόκοτα ανθρωπόμορφα πλάσματα κι ουράνια σώματα, αρκουδάκια εν πτήσει σε κόσμους φαντασίας, αγελάδες που βολτάρουν στο διάστημα, ένα αχανές σύμπαν καθαρόαιμου παραμυθιού.

Και ο ίδιος ο Ρόου, περιγράφοντας στην ιστοσελίδα του τον τρόπο δουλειάς του, εξηγεί ότι αφετηρία για την έμπνευσή του είναι συνήθως μια εικόνα, γύρω απο την οποία στη συνέχεια αναπτύσσεται η ιστορία του. Ωστόσο δεν παραγνωρίζει πόσο σημαντική είναι η ισορροπία ανάμεσα σε κείμενο και εικόνα. Αυτό το τελευταίο το αντιλαμβανόμαστε κι εμείς διαβάζοντας τα βιβλία του: Αν, για παράδειγμα, αναλογιστεί κανείς ότι ο Ρόου κατορθώνει μέσα από τις ζωγραφιές του να ζωντανέψει την παραδοξότητα, τη μαγεία, ακόμα και τους αβίαστους ρυθμούς του ονείρου, κατανοεί πόσο βολικά κι αυτονόητα βρίσκει εκεί μέσα τη θέση της ακόμα κι η πιο ευφάνταστη αφήγηση. Χωρίς μάλιστα να αναλωθεί σε αχρείαστες περιγραφές, επεξηγήσεις κι αναλύσεις - αυτά τα κάνει η εικόνα, και με το παραπάνω. Από την άλλη πλευρά, η αφήγησή του είναι αυτή που δίνει κίνηση, σφρίγος και ρυθμό στην ποιητική, ονειρική διάθεση της εικονόγράφησής του.

Πέντε βιβλία του Ρόου κυκλοφορούν στα ελληνικά, όλα από τις Εκδόσεις Πατάκη, εδώ ωστόσο παρουσιάζω τέσσερα από αυτά, καθώς τα Καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, σε δική του διασκευή και εικονογράφηση, έχουν εξαντληθεί και δεν κατόρθωσα να τα βρω.

Ο Φεγγαρούλης

Ο Φεγγαρούλης είναι ένα σκυλάκι που κατοικεί στη σκοτεινή πλευρά του Φεγγαριού. Δουλειά του είναι να το καθαρίζει τις νύχτες από τη σκόνη που μαζεύει. Μια μέρα καταφτάνει ένας πύραυλος με μια μαϊμού αστροναύτη, η οποία ανακοινώνει στον Φεγγαρούλη ότι οι άνθρωποι ετοιμάζουν εποικισμό στο δορυφόρο και ότι δική της αποστολή είναι να πάρει στη Γη μια φεγγαρόπετρα για δείγμα προκειμένου να αξιολογηθεί η καταλληλότητα του εδάφους. Τότε ο Φεγγαρούλης, μπροστά στο ενδεχόμενο να δει και το Φεγγάρι να καταστρέφεται όπως η Γη, δίνει στη μαϊμού ένα σκυλομπισκότο, ώστε οι επιστήμονες, περνώντας το για φεγγαρόπετρα, να θεωρήσουν το έδαφος της Σελήνης πολύ μαλακό, άρα ακατάλληλο για εποικισμό. Το σχέδιο πιάνει, κι όχι μονάχα ο Φεγγαρούλης κι η μαϊμού σώζουν το Φεγγαράκι από την καταστροφή, αλλά βοηθούν και τους γήινους να αντιληφθούν πόσο πολύτιμη είναι η Γη κι ότι αξίζει να της φερθούν κάπως καλύτερα. 

Οικολογική ευαισθησία δοσμένη χωρίς διδακτισμούς, αλλά μέσα από τα απλά υλικά της παιδικής φαντασίας, όπου όλα, από τα πιο χειροπιαστά ως τα πιο απίθανα, είναι εφικτά.

Καπετάν Μπαμπέσης!

Ο Καπετάν Μπαμπέσης είναι ένας άγριος, ατρόμητος θαλασσινός ταξιδευτής. Μια μέρα, σε μια ενέδρα κουρσάρων, χάνει τον πιο αγαπημένο του ναύτη, το μικρό του αρκουδάκι. Κι ο Καπετάν Μπαμπέσης, που δεν είναι άλλο από ένα μικρό αγόρι που παίζει στον κήπο του, βάζει τα κλάματα. Σε βοήθειά του θα προστρέξουν νάνοι, ξωτικά, στοιχειά και νεράιδες. Κι όταν η Νεραϊδοβασίλισσα αποκαλύπτει ότι όλα τα χαμένα αρκουδάκια είναι φυλακισμένα στο Κάστρο το Απάτητο, στα πέρατα της Γης, όλοι μαζί κινούν να τα ελευθερώσουν. Φτάνουν στο κάστρο, εξουδετερώνουν στο πι και φι το γίγαντα που το φυλάει, κι όταν επιτέλους απελευθερώνουν τα αρκουδάκια, εκείνα αρχίζουν μια μαγική πτήση στο νυχτερινό ουρανό. Όλα εκτός απ' τον Πόκο, τον αγαπημένο ναύτη του Καπετάν Μπαμπέση, που πέφτει στην αγκαλιά του πιτσιρικά... ο οποίος εκείνη ακριβώς τη στιγμή ξυπνάει απ' τον υπνάκο του στο γρασίδι!

Ξενερώσατε; Όλη αυτή η συναρπαστική περιπέτεια ήταν μονάχα ένα όνειρο; Μην ταράζεστε! Ο συγγραφέας δε φαίνεται να πολυπιστεύει αυτή την ερμηνεία, γι' αυτό και στο φινάλε της ιστορίας του το παραμύθι, με το έτσι θέλω, επιβάλλεται στην πραγματικότητα. Κι αν κάτι μένει στο παιδί από αυτή τη βουτιά στον ονειρικό κόσμο της φαντασίας, είναι η υποψία ότι τα σύνορά του με την πραγματικότητα είναι κάποιες φορές δυσδιάκριτα. 

Χαμογέλα

Το Χαμογέλα μάς μεταφέρει στην Αγέλαστη Πολιτεία, εκεί που βασιλεύει ο Βασιλιάς Αγέλαστος παρέα με τη Βασίλισσα Αγέλαστη και τους πέντε Αγέλαστους γιους τους. Όταν όμως γεννιέται το έκτο τους παιδί, όλοι προσέχουν τον αλλόκοτο μορφασμό στο προσωπό του: το παιδί χαμογελάει! Και είναι τόσο τρομακτικό και παράδοξο το θέαμά του, ώστε καλούν γιατρούς, που αποφαίνονται ότι το βρέφος ασθενεί... Η αρρώστια αποδεικνεύεται μεταδοτική: μια μέρα αρχίζει κι ο βασιλιάς να χαμογελάει, και σιγά σιγά, αλλά όχι και δίχως κόπο, αρκετοί είναι εκείνοι που τον μιμούνται. Στο τέλος όλοι στην Αγέλαστη Πολιτεία αρχίζουν να χαμογελούν - και τους αρέσει! Κι όταν, πολλά χρόνια αργότερα, ο Χαμογελαστός Πρίγκιπας παντρεύεται και αποκτά παιδί, θα προσέξει κι αυτός με τη σειρά του έναν περίεργο μορφασμό στο πρόσωπο του γιου του...

Μια χιουμοριστική ιστορία για τη δυσκολία των ανθρώπων να ξεφύγουν απ' τη νόρμα και τη συνήθεια, ακόμα κι όταν αυτή τούς κάνει το βίο θλιβερό και δύστροπο. Για την αδυναμία τους να αποδεχτούν το αυτονόητο της ομορφιάς και της χαράς της ζωής. Για το πώς η άνευ λόγου και αιτίας σοβαροφάνεια φαντάζει πιο υγιής από την αβίαστη, απροσποίητη χαρά. Κι ακόμα, για την ποινικοποίηση της χαράς από τους κάθε λογής φορείς εξουσίας -στην πολιτική, στη θρησκεία, στην εκπαίδευση- και την ταυτόχρονη υιοθέτηση από μέρους τους μιας πένθιμης σοβαροφάνειας στο όνομα του σωστού, του ηθικού, του ενάρετου.

Στην ιστορία μας το χαμόγελο κερδίζει τη μάχη. Είναι η αισιόδοξη εκδοχή των πραγμάτων, κι ας μη δικαιώνεται από πολλά κραυγαλέα ιστορικά παραδείγματα που στιγμάτισαν τη διαδρομή των ανθρώπων πάνω στη Γη.


Θέλω μια αγκαλιά

Ο Έλβις ο σκαντζόχοιρος γυρεύει μια αγκαλιά. Παντού, στην πόλη, στο πάρκο, στο γήπεδο, στο σιδηροδρομικό σταθμό, στο νοσοκομείο, βλέπει κόσμο να ανταλλάσσει αγκαλιές. Αυτόν όμως δεν τον πλησιάζει κανείς, από φόβο για τα μυτερά αγκάθια του. Κι όταν η απογοήτευσή του από τις αρνήσεις που εισπράττει έχει χτυπήσει κόκκινο και είναι έτοιμος να τα παρατήσει, το απελπισμένο αίτημα ενός άλλου πλάσματος, εξίσου απομονωμένου κι ανεπιθύμητου όπως κι αυτός, θα γίνει η αιτία ώστε και ο ίδιος να μπορέσει να δώσει χαρά σε κάποιον άλλο και ταυτόχρονα να δει το όνειρό του να εκπληρώνεται.

Μια ιστορία που μέσα από τη φαινομενική απλότητα και τη χιουμοριστική αφέλειά της μιλάει για τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση. Για τη μονολιθική αντίληψη περί καλού και κακού, ωραίου και άσχημου, αθώου κι επικίνδυνου, και για τα αισθήματα πίκρας κι αδικίας που αυτή γεννά. Αλλά και για την υπέρβασή τους μέσα από το πνεύμα κατανόησης και προσφοράς, τη συνειδητοποίηση ότι δεν μπορείς να ζητάς την ανοχή και την αποδοχή αν δεν ανεχτείς κι εσύ τον άλλο ακριβώς όπως είναι.

Eν κατακλείδι, ο Ρόου δεν είναι ένας απλός παραμυθάς, αλλά ένας ευφυής δημιουργός που κατορθώνει να μιλήσει με τρόπο ευρηματικό και απλό για την απώλεια, τη μοναξιά, τη θλίψη, τον καθωσπρεπισμό, τη διαφορετικότητα, την ανεκτικότητα, την οικολογία. Χωρίς διδακτισμούς και μεγάλα λόγια. Μόνο ταξιδεύοντάς μας σε έναν κόσμο φαντασίας, εκεί που βασιλεύει το όνειρο, η δικαιοσύνη και η αθώα ματιά της παιδικότητας.  

 

Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τον Τζον. Ά. Ρόου μπορείτε να επισκεφθείτε το: http://www.johnarowe.com